Полезно и потребно

 Православната икона преставува прозор кон вечноста. Таа е светло-живопис на Богочовекот Исус Христос и целокупното Божјо создание. Осветена од Божествената светлина, не поттикнува на очистување и просветлување. Нејзината светлост која е ослободена од природните закони, ги миросува и преобразува лицата и телата на насликаните битија во безвременски и рајски. Токму затоа иконата претставува една необична слика, која што изобразува пејсаж на нашиот свет, не пропадлив каков што е сега, туку просветлен и прочистен каков што го устроил Бог во вечноста.
 Таа светлина зрачи и од фреските кои се живописани на ѕидовите на храмовите, чии ликови го манифестираат своето живо присуство на Литургијата заедно во единство со верниот народ. Таа светлост ги надминува природните закони на оптиката изразувајќи ја Божествената слобода. Затоа на иконите и фреските Христос не се претставува како индивидуа, туку на нив се открива тајната Негова, како тајна на целата Христова Црква, каде се собрани светите, односно светлите.
 Секој свет кој се изобразува на иконата / фреската ги има истите особини на светлоста како и Христос, што значи дека се охристовува по Неговата благодат. Тоа осветлување по благодат светиот го изедначува со останатите светии во соборноста на Небесната Црква.
 Демоните кои се изобразени на иконите и фреските не се претставени како добри или лоши, или убави или грди, туку како битија кои ја порекнуваат и отфрлаат заедницата на несоздадената Светлина и затоа се претставени како мрачни и темни. Бог на сите свои созданија им ја испраќа својата несоздадена сила и енергија (благодат), која не допира до демоните кои себе си се затвориле и изолирале од целокупната Божја љубов. Поради тоа иконата / фреската не поттикнува на љубов кон Бога, не само низ призмата на нашето индивидуално очистување од нашите страсти, но и преку очистувањето и измирувањето на нашите меѓусебни односи со Бога.
 Конечната цел на иконата и фреската е да ни помогне да го видиме Самиот Господ Исус Христос и светиите преку нашите духовни сетила, како потполно нови битија какви што никој предходно не ги видел и да ја зацврстиме нашата вера во вистинската светлина на Православната Црква, во сите денови на нашиот овоземен живот.

                                                                                                                          м-р И. О.

Посети: {moshits}

Во оваа Света тајна, христијаните ги исповедуваат своите гревови направени по нивното крштение пред свештеникот и преку него невидливо добиваат опростување на гревовите од Господа Исуса Христа. Секој христијанин е должен да ги исповеда своите гревови во дух на искрено покајание и цврсто ветување на Бога, дека ќе се труди со сета своја сила да ги избегнува гревовите и нема да ги повторува истите. По исповедта свештеникот дава благослов за опростување на гревовите, нагласувајќи дека тоа го прави во името на нашиот Спасител Господ Исус Христос.
Оваа Света тајна ја установил Господ Исус Христос по своето воскрсение, во своето прво јавување на апостолите, давајќи им власт да можат да ги опростуваат гревовите:"Примете Дух Свети! На кои ќе им ги простите гревовите, ќе им се простат, а на кои ќе им ги задржите, ќе им се задржат'(Јован 20, 22-23)
Видливата страна на оваа Света тајна се состои во усмено исповедање на гревовите, благословот од свештеникот и одредените молитви. Невидливата страна се изразува во невидливо опростување на гревовите под дејство на благодатта Божја. За оваа Света тајна верниците се подготвуваат преку пост, молитва и правење добри дела. Потоа, испитување и сознавање на своите гревови, зашто без сознание на гревовите не е можно да има вистински покајание, потполно исповедување на грвовите пред свештеникот, крстот и иконата, со ветување дека ќе продолжи да живее според Божјите закони, бегајќи од гревот, а сé со цел да добие спасение на душШата.

Изборот: од свештенството на  храмот Св.Спас, Драчево( Скопје)

Посети:{moshits}

Црквата претставува свето место, каде што Бог се слави и велича, каде што се извршува најсветата Христова жртва - Литургијата и каде што верниците се собираат за да бидат учесници на спасителните вистини и дарови. Затоа, должност на секој христијанин е редовно да го посетува светиот храм, а особено во неделните и празничните денови.
Секој кој влегува во храмот, треба да биде пристојно облечен: на жените не им приличи да влегуваат во пантолони, во куси здолништа, гологлави и со козметика на лицето, а мажите пред влезот треба да ја симнат капата од својата глава.
Пред да влеземе во светиот храм се прекрстуваме на следниов начин:
Ги составуваме палецот, показалецот и средниот прст од десната рака, ги ставаме на челото и изговараме: "Во името на Отецот", па под градите и ги изговараме зборовите "и Синот" потоа на десното и левото рамо и ги изговараме зборовите "и Светиот Дух. Амин". Невнимателното и неправилното крстење Го жалости Бога и претставува радост на нечестивиот, додека правилното крстење ги застрашува ѓаволите, ги стивнува грешните страсти и ја привлекува Божествената благодат (св. Јован Златоуст).
Притоа, правиме три мали поклони со зборовите: "Боже, биди милостив кон мене грешниот" и влегуваме во храмот. Откако влеговме, ги бакнуваме светите икони. Треба да знаеме дека главните икони на иконостасот се бакнуваат само на почетокот и по свршетокот на светата богослужба. Треба да знаеме и дека иконите со ликот на Господ Исус Христос се бакнуваат при крај или по нозете (ако Тој е претставен во целиот раст), а иконите на Пресвета Дева Марија (Богородица) и на другите Божји угодници
( светители)  се бакнуваат во рака или отстрана, а никако во лице.
Додека сме во светиот храм, целото свое битие треба да го предадеме во молитва која што претставува духовен разговор со самиот Бог. Ако видиме некој познат, може да го поздравиме само со наведнување на главата, а не смееме да започнеме разговор кој секако ќе им пречи на свештенослужителите при светата богослужба, но и на сите верници кои дошле за да се молат.
Кога свештеникот, за време на богослужбата, го благословува народот со крст, Евангелие, икона или Путир (Света чаша), тогаш сите треба да се прекрстат, наведнувајќи ја својата глава, а ако благословот е со рака, тогаш верниците треба само да ја наведнат главата.
Кога се пристапува до Светата чаша ( да се причестиме), треба прво да ги пропуштиме најмалите и старите. Жените не смеат да имаат црвенило на својата уста.

 Изборот: од свештенството на  храмот Св.Спас, Драчево( Скопје)

 Посети:{moshitsi}

(Божјата благодат)

 Божјата интервенција која во православното вероисповедување на верата е вткаена во силите на животворниот Свет Дух се вика Божја благодат. Зборот благодат доаѓа од грчкиот cariV, а во терминологијата на македонскиот јазик се поистоветува со харизма.
 Покрај ова општо дефинирање на терминот Божја благодат , постојат и други обиди за нејзино објаснување. Така познатиот православен догматичар архимандрит проф. д-р Јустин Поповиќ вели:
 "Сите Божествени стварности, овоплотувањето на Богочовекот Христос, непрекидно точат од себе неизброиливи и неизмерни Божествени сили и енергии, неопходни за човечкото суштество за спасение, за обожување, за охристовување, за оцрквување, за одуховување, за отроичување, за обогочовечување, со еден збор се нарекува благодад."
 Благодатта може да се подразбере уште како и натприродна спасителна сила и енергија што преку Светиот Дух му се дава на човекот како Божји дар, заради искупителното дело на Господ Исус Христос, за нашето духовно очистување, осветување, обожување и наследување на вечниот живот. Тоа е посведочено и во Светото Писмо на Новиот Завет каде стои:
 "Но ќе се оправдаат преку дар со Божјата благодат, а преку откупот во Христа Исуса" (Рим. 3, 24);
 "Зашто по благодат сте спасени преку верата; И тоа не е од вас-Божји дар е" (Еф. 2, 8).
 Кога ја основал својата Црква на земјата, Господ Исус Христос во исто време и ги дал на располагање потребните средства за успешно извршување на нејзината улога и мисија во светот. Тоа се благодатните Божествени не создадени сили и енергии, кои дејствуваат преку сите активности на црковните органи, во нејзината служба, за спасение на сите луѓе и нивно духовно надградување.
 Божјата благодат православниот догматичар протоѓакон Воин Ракиќ ја дефинира како: натприродна Божја сила и негова помош, која им се дава на верните заради нивно осветување, морално усовршување испасение.
 Изворот на благодатта е Св. Тројца. Се излева од Бог Отец, заради заслугите на Бог Син, преку Бог Свети Дух, кој им ја соопштува на верните.
 Православниот теолог Владимир Лоски несоздадените сили и енергии ги детерминира како: Божји дејства кои се природни и нераздвојни од суштината, во кои Бог излегува надвор, се покажува, се соопштува и се дава.
 Божјата благодат му помага на човекот да ја осознае својата грешност, го побудува на покајание, повикува на спасение дава опростување на гревовите, го просветува разумот за да го разликува доброто од злото, во служба на негово спасение и живот вечен.                
                                                                                                                            м-р И. О.

МОЛИТВА ЗА ДУХОВНИОТ ОТЕЦ
О, Пресвета Владичице моја, Дево Богородице, Царице  на небесата и на земјата. Чуј ги воздишките и грешната молитва на душата моја која ти ја принесувам за мојот духовен отец, многустрадалниот слуга твој (име). Биди му вечна Сопатничка, во секое време биди со него заштитувај
го со светите Ангели. Утврди го, бдеј, чувај го дури спие и теши го кога плаче: бодри го во очајанието и избави го од неволјите, ослободи го од клевети и подигни го во немоќта. Порази ги демоните кои стануваат против него и при смртна опасност биди му Помошничка. Направи го од ден во ден пострашен за видливите и невидливите непријатели, за да знаат дека тој е твој слуга, Богомајко: Ти која си Го родила Господ и Царот наш, Тебе која ти припаѓа чест и поклонение во вековите на вековите, Мајко Божја, омекни ги срцата на злите луѓе кои се креваат против него. Ти ја гледаш тагата и маката на мојот духовен отец и само тебе единствено ти се познати неговите страданија. Ти ги знеш сите тајни на неговата душа. Погледни на него од небото и олесни ги неговите страдања и покри го со милоста своја. Испрати благослов на делата негови и испрати му невидлива помош. По неговите свети молитви, дај ми и мене смирение, самопрекор, трпение, кротост, целомудрие, молчание, и заштити ме од сите искушенија од видливите и невидливите непријатели. Амин! 

МОЛИТВА ЗА ДУХОВНИОТ ОТЕЦ

Спаси го, Господи, и помилувај го мојот духовен отец  (име),
не осудувај го и не измачувај го заради мојот гревовен живот.
Умножи ги во него духовните дарови, откриј му ги сите мои прегрешенија, исполни го со мудрост, со милост и со љубов, и заради неговите молитви дарувај му простување на гревовите, исправање на животот, преуспевање во добродетелите, и испрати му ја Твојата богата милост.
Запази го, Господи, во овој ден (во оваа ноќ) да го избегне гревот, совладај ги неговите телесни и бестелесни непријатели, избави го од видливи и невидливи непријатели и запази го од лукави и неправедни луѓе. Спомни го, посети го и зајакни го на многу години, заради нас грешните. О, Пресладок Исусе!
Господи, Ти си безмерно Свет, безмерно Праведен, безмерно Милостив! Господи, освети го со Твојата Светост мојот духовен отец (име), оправдај го со Твојата праведност, закрили го со Твоето милосрдие, и по неговите свети молитви прости ми мене, големиот грешник, и на сите негови духовни чеда прости им, зашто си Благ и Човекољубив. (Поклон)

 ПОРЕДОК НА СВЕТАТА БОЖЕСТВЕНА ЛИТУРГИЈА
ПРОСКОМИДИЈА

Свештеникот на којшто му претстои вршење на божественото тајнодејствие, должен е претходно да биде измирен со сите и да нема ништо против никого, и, колку што тоа е можно, да го чува срцето од зли помисли, одвечер да се воздржува и да бдее над себе до времето на свештенодејствието. А кога ќе настане времето, врши вообичаен поклон пред настојателот , влегува во храмот и, заедно со ѓаконот, врши три поклони пред светите двери.
Ѓаконот потоа говори:
Благослови, Владико.
Свештеникот:
Благословен е нашиот Бог, постојано, сега и секогаш и во сите векови.
Ѓаконот: Амин.
Свештеникот:
Цару небесен, Утешителу, Духу на Вистината, Кој Си насекаде и сè исполнуваш, Ризницо на блага и на живот Подателу, дојди и всели се во нас и очисти нè од секоја нечистотија, и спаси ги, Благи, душите наши.
Ѓаконот:13
Свети Боже, Свети Крепки, Свети Бесмртни, помилуј нè. (трипати)
Слава на Отецот и Синот и Светиот Дух, и сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Пресвета Троице, помилуј нè; Господи, очисти ги гревовите наши; Владико, прости ни ги беззаконијата наши; Свети, посети нè и исцели ги слабостите наши, заради Твоето име.
Господи, помилуј. (трипати)
Слава на Отецот и Синот и Светиот Дух, и сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Оче наш, Кој Си на небесата, да се свети името Твое, да дојде Царството Твое, да биде волјата Твоја како на Небото така и на земјата. Лебот наш насуштен дај ни го денес и прости ни ги долговите наши, како што им ги проштеваме и ние на нашите должници; и не воведувај нè во искушение, туку избави нè од лукавиот.
Свештеникот:
Зашто Твое е царството и силата и славата, на Отецот и Синот и Светиот Дух, сега и секогаш и во сите векови.
Ѓаконот: Амин.
Потоа говорат:
Помилуј нè, Господи, помилуј нè, зашто ние грешните, немајќи никакво оправдување, оваа молитва, како на Владика, Тебе Ти ја принесуваме: помилуј нè.
Слава на Отецот, и Синот, и Светиот Дух:
Господи, помилуј нè, зашто на Тебе се надеваме; не гневи се многу на нас, ниту спомнувај ги нашите беззаконија, но погледај и сега, како милостив, и избави нè од непријателите наши: зашто Ти Си Бог наш, и ние сме луѓе Твои, сите сме дело на Твоите раце, и името Твое го призиваме.
И сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Отвори ни ги дверите на милосрдието, благословена Богородице, да не пропаднеме ние што на Тебе се надеваме, но со Тебе да се избавиме од беди, зашто Ти Си спасение на родот христијански.
Потоа одат пред иконата Христова и ја целиваат, говорејќи:
Се поклонуваме на Твојот пречист лик, Благи, молејќи простување на прегрешенија наши, Христе Боже, зашто волно Си благоволил со телото да се издигнеш на крст, та оние што Си ги создал, да ги избавиш од ропството на врагот. Затоа благодарно Ти воскликнуваме: со радост Си исполнил сè, Спасителу наш, Кој што Си дошол да го спасиш светот.
Потоа ја целиваат и Богородичината икона, говорејќи:
Богородице, Ти Си извор на милосрдието, на сомилост удостој нè: погледај на луѓето што згрешија, покажи ја, како и секогаш својата моќ, зашто надевајќи се на Тебе, радувај се Ти воскликнуваме, како некогаш Гавриил, Архистратигот на Бестелесните Сили.
Потоа ги приклонуваат главите пред светите двери, а свештеникот ја говори молитвата:
Господи, пружи ја раката Твоја од висините на светото живеалиште Твое, и укрепи ме во претстојната служба Твоја; неосудно да застанам пред Твојот страшен Престол, и бескрвното свештенодејствие да го извршам.
Зашто Твоја е силата и славата во сите веков. Амин.
Се поклонуваат кон народот и влегуваат во олтарот, говорејќи:
Ќе влезам во домот Твој, ќе се поклонам со благоговение во Твојот свет храм; Господи, води ме со Твојата правда; заради непријателите мои исправи го пред Тебе патот мој, зашто во нивните усти нема вистина, срцето им е суетно, гроб отворен е грлото нивно, со јазиците свои лажат. Суди им, Боже; да отстапат од мислите свои; отфрли ги заради големото безбожништво нивно, зашто Те прегорчија, Господи. Нека се веселат сите коишто се надеваат на Тебе, навек нека се радуваат; и ќе се вселиш во нив, и ќе се пофалат со Тебе сите коишто го љубат името Твое, зашто Ти ќе го благословиш праведниот, Господи, како што нас Си нè овенчал со оружјето на Твоето благоволение.
Во олтарот прават три поклони пред Светиот Престол и ги целиваат Светото Евангелие и Светиот Престол. Потоа секој го зема во рацете својот стихар и прави три поклони кон Исток, говорејќи секој за себе:
Боже, очисти ме мене грешниот и помилуј ме.
Потоа ѓаконот му приоѓа на свештеникот, држејќи го во десната рака стихарот со орарот, и приклонувајќи ја главата, вели:
Благослови го, Владико, стихарот со орарот.
Свештеникот благословува и вели:
Благословен е нашиот Бог, постојано, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Ѓаконот потоа оди во една страна од олтарот и го облекува стихарот, молејќи се вака:
Ќе се зарадува душата моја во Господа, зашто во риза на спасението ме облече и со одежда на веселие ме промени; како на жених ми стави венец, и како невеста ме украси со убавина.
И откако ќе го целива орарот, го става на левото рамо. Навлекувајќи ја нараквицата на десната рака, вели:
Десницата Твоја, Господи, се прослави во сила; десната Твоја рака, Господи, ги сруши непријателите, и со изобилството на Твојата слава Си ги сотрел противниците.
Навлекувајќи ја нараквицата на левата рака, вели:
Рацете Твои ме створија и ме создадоа; вразуми ме и ќе се научам на Твоите заповеди.
Потоа оди во Предложението и, откако ќе Си ги измие рацете, ги подготвува свештените садови, поставувајќи го светиот дискос на левата страна, а Светата Чаша на десната, и другите со нив.
Свештеникот, пак, вака се облекува: го зема стихарот во левата рака, трипати се поклонува кон Исток, го благословува и целива, велејќи:
Благословен е нашиот Бог, постојано, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
И, облекувајќи го, вели:
Ќе се зарадува душата моја во Господа, зашто во риза на спасението ме облече и со одежда на веселие ме промени; како на жених ми стави венец, и како невеста ме украси со убавина.
Потоа го зема епитрахилот, го благословува и става на себе, велејќи:
Благословен е Бог, Кој ја излева благодатта Своја на свештениците Свои, како миро на глава што се слева по брада, брадата Ааронова, што се слева на полите од одеждите негови.
Го зема појасот, го благословува и, опашувајќи се, вели:
Благословен е Бог, Кој ме препашува со силата и го исправа непорочен патот мој; Кој ги укрепува нозете мои како на елен, и на висини ме поставува.
И нараквиците ги навлекува, како што е погоре речено. Потоа го зема надбедреникот, (ако свештеникот е награден со него), го благословува и целива, велејќи:
Препаши го Твојот меч околу Твоите бедра, Силен, со Твоја убавина и со Твојата добрина; и шири се и успевај и царувај заради вистината, кротоста и правдата, и ќе Те води чудесно десницата Твоја, постојано, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Потоа го зема фелонот, го благословува, го целива и облекува, велејќи вака:
Твоите свештеници, Господи, ќе се облечат во правда, и преподобните Твои со радост ќе се возрадуваат, постојано, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Потоа оди до мијалникот и ги мие рацете, велејќи:
Во невиност ќе ги измијам моите раце, и ќе го обиколам Твојот Жртвеник, Господи, за да го чујам гласот на Твојата пофалба и да ги објавувам сите чудеса Твои. Господи, ја засакав убавината на Твојот дом и местото на Престојот на Твојата слава. Да не ја погубиш мојата душа со безбожниците и животот мој со крвниците, во чии раце се беззаконијата, и десницата им се исполни со мито. Јас, пак, во незлобие одев: избави ме, Господи, и помилуј ме. Ногата моја застана на прав пат; во црквите ќе Те благословувам, Господи.
Тогаш одат кон местото на Предложението на даровите, се поклонуваат трипати и говорат:
Боже, очисти ме мене грешниот и помилуј ме.
Свештеникот:
Си нè искупил од клетвата на законот со чесната Крв Твоја; на крстот прикован и со копје прободен Си излил бесмртност на луѓето, Спасителу наш, слава Ти.
Ѓаконот: Благослови, Владико.
Свештеникот:
Благословен е нашиот Бог, постојано, сега и секогаш и во сите векови.
Ѓаконот: Амин.
Свештеникот потоа ја зема просфората со левата рака, а со десната копјето и, правејќи со него трипати крсен знак над просфората, вели:
Во спомен на Господ и Бог и Спасител наш Исус Христос. (трипати)
И веднаш го забодува копјето во десната страна на печатот и, режејќи, вели:
Како овца на колење беше поведен;
а во левата:
И како невино јагне, немо пред оној што го стриже, така не ги отвора усните Свои;
во горната страна на печатот:
Во смирението Негово се зеде судот Негов;
и во долната страна:
Родот, пак, Негов кој ќе го искаже!
Ѓаконот, гледајќи побожно на овој чин, држејќи го орарот во раката, при секое режење, вели:
На Господа да се помолиме.
Потоа вели: Земи, Владико.
Свештеникот, забодувајќи го светото копје косо, од десната страна на просфората, го вади Светиот Леб, велејќи вака:
Зашто се зема од земјата животот Негов;
и го поставува во светиот дискос со печатот надолу, па кога ѓаконот ќе рече:
Жртвувај, Владико;
го жртвува, расекувајќи го со копјето крстовидно, и вели вака:
Се жртвува Јагнето Божјо, Кое го зема гревот на светот, за живот и спасение на светот.
И страната со печатот ја свртува нагоре.
Ѓаконот вели: Прободи, Владико.
Свештеникот го прободува со копјето Светиот Леб од десната страна, велејќи:
Еден од војниците со копје Му ги прободе ребрата, и веднаш излезе крв и вода; и оној што виде посведочи, и вистинско е сведоштвото негово.
Ѓаконот, пак, земајќи вино и вода, кон свештеникот вели вака:
Благослови го, Владико, светото соединение.
Свештеникот благословува, велејќи:
Благословено е соединувањето на Твоите Светии, постојано, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Ѓаконот, откако ќе прими над нив благослов, налива во Светата Чаша вино и вода.
Свештеникот ја зема в' рацете втората просфора (ако се служи не со една, според стариот обичај, туку со пет просфори), и вели:
Во чест и спомен на Преблагословената, славна Владичица наша Богородица и Секогаш Дева Марија, со Нејзините молитви прими ја, Господи, оваа жртва во наднебесниот Твој Жртвеник.
Вадејќи честичка ја става од десната страна на Светиот Леб и, почнувајќи го првиот ред, вели:
Застана Царицата оддесно Тебе, облечена во позлатена риза, преукрасена.
Потоа земајќи ја третата просфора и вадејќи една честичка од неа, ја става од левата страна на Светиот Леб, и го почнува првиот ред, велејќи:
Во чест и спомен на превеликите чиноначалници Михаил и Гавриил и сите небесни Бестелесни Сили.
Потоа вадејќи ја втората честичка, говори:
На чесниот и славен Пророк, Претеча и Крстител Јован; светите славни Пророци: Мојсеј и Аарон, Илија и Елисеј, Давид и Есеј, светите три Младенци, пророкот Даниил, и сите свети пророци;
и ја става под првата честичка во редот.
И потоа веднаш говори:
На светите славни и сефални Апостоли Петар и Павле, и сите свети Апостоли;
и ја става третата честичка, под втората, завршувајќи го првиот ред.
Потоа говори:
На светите Отци наши, великите Ерарси и вселенски Учители: Василиј Велики, Григориј Богослов и Јован Златоуст; Атанасиј и Кирил Александриски, Николај Мирликиски, Григориј Двоеслов, Фотиј Цариградски, Методиј и Кирил Солунски, Климент Охридски и сите свети Учители и Ерарси на Црквата;
и вадејќи ја четвртата честичка, ја поставува близу до првата, почнувајќи го со неа вториот ред.
Потоа пак вели:
На Светиот Првомаченик и Архиѓакон Стефан, светите великомаченици: Димитриј, Георгиј, Теодор Тирон, Теодор Стратилат, Мина, Леонтиј, Ѓорѓи Кратовски, Светите Петнаесет Тивериополски Свештеномаченици и сите свети Маченици; и светите Маченички: Текла и Варвара, Недела и Злата Мегленска, Аквилина и Кирана Солунски и на сите свети Маченички;
и ја вади петтата честичка, па ја става под првата во вториот ред.
Потоа говори:
На преподобните и богоносни Отци наши: Антониј, Ефтимиј, Сава, Онуфриј, Атанасиј Атонски, Наум Охридски, Прохор Пчински, Јован Рилски, Јоаким Осоговски, Гаврил Лесновски, Иларион Мегленски, Нектариј и Агатангел Битолски и сите преподобни Отци, и преподобните Мајки: Пелагија, Теодосија, Анастасија, Евпраксија, Февронија, Теодула, Ефросинија, Марија Египетска, Параскева и сите преподобни Мајки;
и така вадејќи ја шестата честичка ја става под втората, завршувајќи го вториот ред.
Потоа говори:
На светите Чудотворци и Бесребреници Козма и Дамјан, Кир и Јован, Пантелејмон и Ермолај, Сампсон и Диомид и сите свети Бесребреници;
и вадејќи ја седмата честичка, ја става горе, почнувајќи го третиот ред.
Потоа натаму говори:
На светите праведни Богоотци Јоаким и Ана, и светиот (чиј што е храмот; и денот) и сите Светии, со чии молитви посети нè, Боже;
и ја полага осмата честичка под првата во третиот ред.
Потоа вели:
На светиот Отец наш Јован Златоуст, архиепископ цариградски (ако се служи негова Литургија).
ШСветиот Отец наш Василиј Велики, архиепископ на Кесарија Кападокиска (ако се служи негова Литургија)Ќ;
и вадејќи ја деветтата честичка ја става на крајот од третиот ред.
Потоа, ја зема четвртата просфора и говори:
Спомени го, човекољубив Владико, сето епископство на православните, архиепископот охридски и македонски (името), митрополитот наш (името), чесното презвитерство, ѓаконството во Христа, и сиот свештенички чин (ако е манастир: архимандритот или игуменот, - името), браќата и сослужителите наши, свештеници, ѓакони, и сите браќа наши што Си ги призвал во Својата заедница според Твоето милосрдие, Себлаг, Владико;
и вадејќи ја честичката, ја става под Светиот Леб.
Потоа по име ги спомнува живите кои што сака, и при секое име вади честичка, говорејќи:
Спомени ги, Господи, за здравје и спасение, чедата Твои (имињата) и така вадејќи ги честичките ги става под Светиот Леб.
Потоа, земајќи ја и петтата просфора, говори:
За спомен и отпуштање на гревовите на светите патријарси, архиепископи, митрополити и епископи, православните и благочестиви владетели, блажените создатели на овој свет храм (или: оваа света обител).
Потоа го спомнува архиерејот којшто го ракоположил (ако е упокоен) и други упокоени по име спомнува коишто сака, вадејќи честичка и говори:
Спомени го, Господи (името); и најпосле вели:
Спомени ги, човекољубив Господи, и сите православни отци и браќа наши коишто починале со надеж на воскресение во живот вечен и општење со Тебе.
и вади честичка.
Ѓаконот, исто така, ги спомнува оние што сака од живите и од покојните, додека свештеникот вади честички.
Свештеникот, најпосле, говори:
Спомени ја, Господи, и мојата недостојност, и прости ми го секое согрешение, волно и неволно.
Потоа ја зема губата (сунѓер) и ги собира по дискосот сите честички под Светиот Леб (за да бидат сигурни и ништо да не испадне).
Ѓаконот, ја зема кадилницата, става темјан и, кон свештеникот, вели:
Благослови го, Владико, кадилото.
И веднаш додава:
На Господа да се помолиме.
Свештеникот, благословувајќи, ја говори молитвата над кадилото:
Кадило Ти принесуваме Христе Боже, за благомирис духовен; примајќи го во Твојот наднебесен Жртвеник, испрати ни ја благодатта на Пресветиот Твој Дух.
Ѓаконот: На Господа да се помолиме.
Свештеникот, окадувајќи ја ѕвездичката, ја става над Светиот Леб, говорејќи:
И кога дојде ѕвездата, застана над местото каде што беше Детето.
Ѓаконот: На Господа да се помолиме.
Свештеникот, окадувајќи го првиот покровец, го покрива Светиот Леб, говорејќи:
Господ се зацари, во красота се облече; се облече Господ во сила и се препаша, зашто ја утврди вселената, што нема да се помести. На домот Твој му приличи славословие, Господи, во сите времиња.
Ѓаконот: На Господа да се помолиме. Покриј, Владико.
Свештеникот го кади вториот покровец, ја покрива Светата Чаша, и вели:
Добродетелта Твоја, Христе, ја покри небесата, и со Твојата пофалба се исполни земјата.
Ѓаконот: На Господа да се помолиме. Покриј, Владико.
Свештеникот, окадувајќи го третиот покровец, наречен воздух, и покривајќи ги двата сада, вели:
Покриј нè, Господи, со покровот на Твојата закрила, одгони го од нас секој непријател и противник; смири го нашиот живот; нас и Твојот свет помилуј нè, и спаси ги нашите души, како благ и човекољубив.
Свештеникот потоа ја зема кадилницата, го кади Предложението и говори (трипати):
Благословен е нашиот Бог, Кој така благоволи; слава Ти.
Ѓаконот, пак, на секое додава:
Постојано, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
И двајцата, со вкрстени раце на градите, побожно се поклонуваат.
Ѓаконот, откако ќе ја земе кадилницата, говори:
Над предложените Дарови, на Господа да се помолиме.
Свештеникот говори:
МОЛИТВА НА ПРЕДЛОЖЕНИЕТО (тивко)
Боже, Боже наш, Кој Си испратил Небесен Леб, храна на целиот свéт, Господ наш и Бог Исус Христос, Спасител, Избавител и Добротвор, Кој нè благословува и осветува: Самиот Ти благослови го ова Предложение и прими го во Твојот небесен Жртвеник; спомени ги, како благ и човекољубив, оние кои Ти го принесоа, и оние за кои го принесоа, и нас неосудени сочувај нè при свештенодејствието на Твоите божествени Тајни.
Зашто се свети и прославува пречесното и величествено име Твое, на Отецот и Синот и Светиот Дух, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
И после тоа прави отпуст, говорејќи:
Слава Ти, Христе Боже, надеж наша, слава Ти.
Ѓаконот:
Слава на Отецот, и Синот, и Светиот Дух, и сега и секогаш и во сите векови. Амин. Господи, помилуј. Господи, помилуј; Господи, помилуј; Владико благослови.
Свештеникот врши отпуст вака говорејќи:
ако е недела:
Воскреснатиот од мртвите,-
ако не е недела:
Христос вистинскиот Бог наш, по молитвите на Својата Света и Пречиста Мајка, на Светиот отец наш Јован Златоуст, архиепископ цариградски Шили: Василиј Велики (ако се служи негова литургија)Ќ и на сите Светии, да нè помилува и спаси како благ и човекољубив.
Ѓаконот: Амин.
Ѓаконот, по отпустот го окадува Светото Предложение; потоа оди и го кади Светиот Престол кружно и накрсно, говорејќи во себе:
Во гробот телесно,
во адот со душата како Бог,
во рајот, пак, со разбојникот,
и на Престолот Си бил, Христе,
со Отецот и Духот,
сè исполнувајќи, Безграничен.
И Псалм 50: Помилуј ме, Боже...
Окадувајќи го олтарот и целиот храм, се враќа во олтарот и, окадувајќи го пак Светиот Престол и свештеникот, ја остава кадилницата на нејзиното место, а самиот приоѓа кон свештеникот. И, стоејќи пред Светиот Престол, двајцата се поклонуваат, трипати и, молејќи се во себе, говорат:
Цару небесен, Утешителу, Духу на Вистината, Кој Си насекаде и сè исполнуваш, Ризницо на блага и на живот Подателу, дојди и всели се во нас и очисти нè од секоја нечистотија, и спаСи ги, Благи, душите наши.

Слава во висините на Бога, и на земјата мир, меѓу луѓето благоволение.

Цару небесен, Утешителу, Духу на Вистината, Кој Си насекаде и сè исполнуваш, Ризницо на блага и на живот Подателу, дојди и всели се во нас и очисти нè од секоја нечистотија, и спаСи ги, Благи, душите наши.

Слава во висините на Бога, и на земјата мир, меѓу луѓето благоволение.

Цару небесен, Утешителу, Духу на Вистината, Кој Си насекаде и сè исполнуваш, Ризницо на блага и на живот Подателу, дојди и всели се во нас и очисти нè од секоја нечистотија, и спаСи ги, Благи, душите наши.

Господи, ќе ги отвориш усните мои, и устата моја ќе ја објави Твојата пофалба.
Свештеникот потоа го целива Светото Евангелие, а ѓаконот Светиот Престол.
Ѓаконот, приклонувајќи ја кон свештеникот својата глава и држејќи го орарот со три прсти од десната рака, вели:
Време е да Му се служи на Господа, Владико свети, благослови.
Свештеникот, осенувајќи го со крсен знак, говори:
Благословен е нашиот Бог, постојано, сега и секогаш и во сите векови. Амин.
Ѓаконот потоа вели:
Помоли се за мене, Владико свети.
Свештеникот:
Да ги исправи Господ твоите стапки на секое добро дело.
Ѓаконот: Спомни ме, Владико свети.
Свештеникот:
Да те спомене Господ Бог во Своето Царство, постојано, сега и секогаш и во сите векови.
Ѓаконот: Амин.
Откако ќе се поклони, ѓаконот излегува на северната врата и застанувајќи на вообичаеното место спроти отворените свети двери, побожно се поклонува трипати, говорејќи во себе:
Господи, ќе ги отвориш усните мои, и устата моја ќе ја објави Твојата пофалба.
Треба да се знае:
Ако свештеникот служи без ѓакон, на Проскомидијата нека не ги говори ѓаконовите зборови, и на Литургијата пред Евангелието, нити неговите зборови: Благослови, Владико, и: Прободи, Владико, и: Време е на Господа да Му се содејствува; нека ги говори само ектениите и она што е во чинот изложено.
Ако повеќе свештеници соборно служат, чинот на Проскомидијата нега го врши само еден од нив, а другите служители не говорат ништо засебно од Проскомидијата, освен што ги спомнуваат имињата на живите и упокоените православни христијани.

БОЖЕСТВЕНА ЛИТУРГИЈА
НА СВЕТИОТ ОТЕЦ НАШ ЈОВАН ЗЛАТОУСТ

Ѓаконот: Благослови, Владико.
Свештеникот:
Благословено е Царството на Отецот и Синот и Светиот Дух, сега и секогаш и во сите векови.
Народот: Амин.
Ѓаконот:
Во мир на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За вишен мир и за спасение на нашите души, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За мир на целиот свет, добросостојба на светите Божји цркви, и за соединување на сите, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За овој свет храм, и за оние што со вера, побожност и благоговение влегуваат во него, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За блажењејшиот архиепископ наш (името), високопреосвештениот наш митрополит (името), за чесното презвитерство, во Христа ѓаконството, за сиот црковен клир и народ на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За благочестивиот и Христољубив народ наш и за православните христијани, да им помогне и да одолеат на секој непријател и противник, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За овој град (или: ова село; или: оваа света обител), за секој град, земја и за оние што со вера живеат во нив, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За благорастворување на воздухот, за изобилие на земни плодови и мирни времиња, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
За оние што пловат, патуваат, боледуваат, страдаат, што се заробени, и за нивно спасение, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
Да се избавиме од секаква скрб, гнев и опасност, на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
Заштити, спаси, помилуј и запази нè, Боже, со Твојата благодат.
Народот: Господи, помилуј.
Спомнувајќи ја Пресветата, Пречиста, Преблагословена, Славна Владичица наша Богородица и секогаш Дева Марија со сите Светии, самите себе, еден друг и сиот наш живот на Христа Бога да го предадеме.
Народот: Тебе, Господи.

МОЛИТВА НА ПРВИОТ АНТИФОН (тивко)
ГОСПОДИ, Боже наш, чија власт е неспоредлива и славата недостижна, чија милост е безмерна и човекољубието неизречиво, Сам Ти, Владико, според Своето милосрдие, погледај на нас и на овој свет храм, и покажи ни ја, нам и на оние што со нас се молат, Твојата богата милост и Твоето милосрдие.
Свештеникот гласно:
Зашто Тебе Ти приличи секоја слава, чест и поклонение, на Отецот, и Синот, и Светиот Дух, сега и секогаш, и во сите векови.
Народот: Амин.
И се пее првиот антифон:
По молитвите на Богородица, Спасителу, спаси нè. (трипати); (односно првиот изобразителен псалм: Слава... И сега... Благословувај Го душо моја Господа, и сета внатрешност моја - Неговото свето име! Благословен Си Господи).
Ѓаконот, поклонувајќи се кон олтарот, оди од своето место и застанува пред иконата Христова, држејќи го орарот со три прсти од десната рака.
По завршувањето на антифонот, ѓаконот застанува на обично место (пред светите двери) и, откако ќе се поклони, говори:
Пак и пак во мир на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
Заштити, спаси, помилуј и запази нè, Боже, со Твојата благодат.
Народот: Господи, помилуј.
Спомнувајќи ја Пресветата, Пречиста, Преблагословена, славна Владичица наша Богородица и секогаш Дева Марија со сите Светии, самите себе, еден друг и сиот наш живот на Христа Бога да го предадеме.
Народот: Тебе, Господи.

МОЛИТВА НА ВТОРИОТ АНТИФОН (тивко)
ГОСПОДИ Боже наш, спаси ги Твоите луѓе и благослови го Твоето наследство; запази ја полнотата на Твојата Црква, освети ги оние што ја љубат убавината на Твојот дом; Ти нив прослави ги со Твојата божествена сила, и не нè оставај нас кои се надеваме на Тебе.
Свештеникот гласно:
Зашто Твоја е власта, и Твое е царството и силата и славата, на Отецот, и Синот, и Светиот Дух, сега и секогаш и во сите векови.
Народот: Амин.
И се пее вториот антифон:
Спаси нè Сине Божји, Кој воскресна од мртвите (во недели и од Велигден до Спасовден), нас кои Ти пееме: Алилуја! (трипати)
односно вториот изобразителен псалм. На крајот на антифонот се пее:
Слава... И сега... Амин. Единороден Сине и Слово Божјо, бесмртен Си, и Си благоволил заради нашето спасение да се воплотиш од Светата Богородица и секогаш Дева Марија, и неизминливо Си се вочовечил; Се распна, Христе Боже, и со смрт смртта ја уништи; Еден Си од Света Троица, и Те прославуваме со Отецот и Светиот Дух, спаси нè.
Ѓаконот се поклонува кон олтарот и оди пред иконата на Богородица.
Ѓаконот:
Пак и пак во мир на Господа да се помолиме.
Народот: Господи, помилуј.
Заштити, спаси, помилуј и запази нè, Боже, со Твојата благодат.
Народот: Господи, помилуј.
Спомнувајќи ја Пресветата, Пречиста, Преблагословена, славна Владичица наша Богородица и секогаш Дева Марија со сите Светии, самите себе, еден друг и сиот наш живот на Христа Бога да го предадеме.
Народот: Тебе, Господи.

МОЛИТВА НА ТРЕТИОТ АНТИФОН (тивко)
ТИ, Кој Си ни ги дарувал овие заеднички и согласни молитви; Кој и на двајца или тројца, сложни во Твое име, Си ветил да им дадеш она за што се молат; Самиот и сега во полезност исполни ги прозбите на Твоите чеда, давајќи ни во сегашниот век познавање на Твојата Вистина, а во идниот дарувај ни живот вечен.
Возглас:
Зашто Си благ и човекољубив Бог, и Тебе слава Ти вознесуваме, на Отецот и Синот и Светиот Дух, сега и секогаш и во сите векови.
Народот: Амин.
Ги отвораат царските двери за малиот Вход.
Се пее третиот антифон, или Блаженствата, или тропарот. Кога ќе почне пеењето на: Слава на Отецот и Синот и Светиот Дух, свештеникот и ѓаконот, стоејќи пред Светиот Престол, прават три поклони. Потоа свештеникот го зема Светото Евангелие и му го дава на ѓаконот; и така, излегувајќи низ северната врата, прават мал Вход, додека пред нив одат свеќоносци; и, застанувајќи двајцата среде храмот, ги приклонуваат главите, а кога ѓаконот тивко ќе рече: на Господа да му се помолиме, свештеникот тивко говори:

МОЛИТВА НА ВХОДОТ
Владико Господи, Боже наш, Кој на Небесата Си вост

 
Спаси го, Господи, и помилувај го мојот духовен отец (име),
не осудувај го и не измачувај го заради мојот гревовен живот.
Умножи ги во него духовните дарови, откриј му ги сите мои прегрешенија, изполни го со мудрост, со милост и со љубов,
и заради неговите молитви дарувај му простување на гревовите,
исправање на животот, преуспевање во добродетелите,
и испрати му ги Твоите богати милости.
Запази го, Господи, во овој ден (во оваа ноќ) да го избегне гревот,
совладај ги неговите телесни и нетелесни непријатели, избави го од видливи и невидливи непријатели, и запази го од лукави и неправедни луѓе.

Спомни го, посети го и зајакни го на многу години заради нас грешните.
О, Пресладок Исусе!
Господи, Ти си безмерно Свет, безмерно Праведен, безмерно Милостив! Господи, освети го со Твојата Светост мојот духовен отец (име), оправдај го со Твојата праведност, закрили го со Твоето милосрдие, и по неговите свети молитви прости ми мене, големиот грешник, и на сите негови духовни чеда прости, зашто си Благ и Човекољубив. (Поклон)