Византискиот хор од Охрид - продолжувач на традицијата
Источно православната црковна музика, две илјади години опстојува во Македонија.
Византискиот хор од Охрид, во чиј состав членуваат десетина членови, ја продолжува традицијата на негување на овој вид на музика, во која лежи основата на нашето православие. Кога станува збор за богослужбите на кои овој хор опслужува, ги исполнуваат композициите кои потекнуваат од најстарите псалми, познати на ова тло.
Богослужбата е основата која ги соединува членовите на Византискиот хор, кои се пред се верници и дел од црквата. Начинот на исполнување на византиската музика е дел од вековната традиција во Македонија. Самото пеење е двогласно, а делува доста атрактивно.
- Се работи за богослужбена музика, која пред се има духовни вредности, а ги нема тие концертни или артистички моменти, да се настапува пред публика, бидејќи самата музика е наменета за во црква. Во сите цркви во Охрид има такво пеење, кое е дел од нашата традиција. Тоа е источно византиско пеење, кое денес на големи врати се враќа во Македонија, објаснува Гоце Ристески, член на Византискиот хор.
Членовите на овој хор добро го познаваат источното нотно писмо, кое е многу постаро од денешното унифицирано класично нотно писмо. Знаците се нарекуваат невми. Тие се всушност раритетни, специфични за пишувањето на византиското нотно писмо. Дел од овие нотни писма се единствени за охридско - преспанскиот крај.
Со потпаѓањето на Македонија под српска власт на почетокот на 20-от век, источното црковно пеење е заменето со српско или таканаречено мокрањчево пеење.
- Денес ние правиме обид да ја вратиме нашата вистинска традиција и конечно да го искорениме тоа пеење, бидејќи не е карактеристично за нашите цркви, додава Ристески.
Почетоците на Источно православната црковна музика се следбеник на Јудејската богослужбена традиција. Подоцна, по Христос, старите псалми содржани во Стариот Завет, се трансформирани како дел од Христовата црква и традицијата на богослужење, карактеристично за Источното царство. Уште во првите векови од нашата ера, формата на едногласно и двогласно пеење се негува кај повеќето древни народи на Истокот. Подоцна самата богослужба се развива и во тој дел. Свети Јован Кукузел, еден од реформаторите на источната православна музика, е само еден од многуте светци кои потекнуваат од овие простори.
- Подоцна, на почетокот на 19-от век, има многу важни личности кои потекнуваат од нашите простори, кои во светски рамки имаат свој придонес за источно-православната византиска музика. Тука се спомнува Јован Хармосин Охридски, неговото име е Иван Герадиев пред да се замонаши. Важна личност е Калистрат Зографски, кој е од Струга, од фамилијата Санџакоски. Се спомнуваат имињата на Манасиј Поп Тодоров, кој е од Егејска Македонија. Еден од анонимните е Васил Иванов Бојаџиев. Благодарение на професорот Јане Коџобашија, неодамна откривме и публикувавме негов зборник, додава Ристески.
Супер радио
Светите маченици Акиндин, Пигасиј, Анемподист, Автониј, Елпидифор и другите со нив; Преподобен Маркијан Кирски; Светиот свештеномаченик Викторин, епископ Патавски;
