логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 Manu.Matea.jpg

Акад.Владо Камбовски
Реч по повод 85.годишнината од раѓањето
на акад.Матеја Матевски
МАНУ, 13.март 2014

Manu.Matea2.jpg

                     Мудроста и поезијата како автентични изрази на човечкото битие

Manu.Matea1.jpg

Manu.Matea.jpg
Почитувани,
Укажана ми е, по должноста што ја вршам и по повикот да го сторам тоа како долгогодишен пријател и почитувач на неговото дело, ретката чест да се вбројам во редот на говорниците што со своите беседања ќе го возвеличаат славењето на 85.тиот роденден на акад.Матеја Матевски. И морам да признаам дека со особена грижливост ја подготвував оваа моја скромна поздравна реч како реч на признание, пофалба, восхит и како пожелување на крепко здравје, долг живот и натамошна плодна работа. Веруваме дека зборовите имаат благотворна и животно-лечебна моќ и дека охрабруваат на секогаш нови стрмежи во величествениот и неповторлив животен подвиг. Инаку не би постоеле ни поезијата, ниту ваквите скромни беседања, какво што е моето. А грижловоста доаѓаше оттаму, што не знаев што поскоро треба да издвојам и да извлечам од сопствениот пребогат багаж на импресии и мисли, создадени од многубројните животни средби и сопатништво со акад.Матевски. Да не пропуштам да нагласам нешто што е важно, иако сум свесен дека наспроти фактот дека неговите дела се објавувани во педесетина држави, наспроти бројните студии, есеи, книжевни критики, воведи, поговори, што и да кажам на една-две странички ќе звучи аматерски, скромно и дури, можеби, недостојно за големината на поводот. Зашто, грандиозноста на неговото дело ја оцениле и ја вброиле во највисоките вредности на светската поезија најголеми авторитети од земјата и од светот.

Но не е целта на мојава реч да го вреднувам делото на акад.Матевски. Поаѓајќи од уверувањето дека човекот- тоа е неговото дело, би сакал да изложам само неколку фрагментарни опсервации за влијанието на неговиот животен став и неговата поезија врз мојот личен животен искус, сакајќи да верувам дека тие имале и имаат такво или слично влијание и врз други.

И затоа, еве, ќе започнам со неговите важни државни функции во поранешната Република Македонија. Првата, претседателството со Републичката комисија за културни врски со странство, се совпаѓаше со времето на афирмација на суверенитетот на Републиката, во тогаш новиот уставен амбиент на јакнење на конфедеративните елементи на југословенската федерација. Комисијата одигра исклучително важна улога во афирмацијата на македонската култура. Таа ја распосла насекаде низ светот, во најефективниот манир на културната дипломатија, вистината за Македонија, за нејзините пребогати културни вредности, за мултикултурниот карактер на една заедница на која понасушта и  била и е културата, творештвото, создавањето и која е токму најголем доказ за постоењето на нациите како културни нации и во услови кога немаат своја држава. Македонскиот културниот суверенитет што се остваруваше и признаваше на тој начин, претходеше на државниот и, слободно може да се рече, отвори пат за негово целосно изразување со осамостојувањето и прогласувањето на независноста на Република Македонија во 1991 година.

Втората, членството во Претседателството на државата, како нејзин колективен шеф, е продолжување на неговиот животна определба да работи за општото добро и за иднината на Македонија. Тоа беше времето на залезот на системот на реалсоцијализмот и, заедно со него, на почетоците на распадот на југословенската заедница, како иднина што ја насетувавме по низа белези, како што беше зголемувањето на внатрешни социјални тензии (времето на првите работничи штрајкови) или националните нетрпеливости и политички препки на тогашниот југословенски простор. Ни оставаше секогаш силен впечаток внимателноста и мудроста со која Матеја во републичкото Претседателство ги интерпретираше актуелните собитија, меѓурепубличките и меѓународните односи, подложувајќи ги на минуциозна анализа и  на непорекливиот резон не на политичар, туку на творец и културен деец во политиката. Една специфичност што денес е изгубена, а што е од извонредно значење за интегритетот на јавната функција. Неговиот тивок и спокоен говор секогаш доаѓаше на крајот од расправите, и се очекуваше од присутните како доречување на она што кај секого или повеќемината веќе било зачнато, но недоволно јасно формулирано како заклучок.

Токму таквиот негов животен став, способноста да се инсистира на разбирачка и на спокоен расплет и на наизглед најтешките проблеми, за време на неговото претседателствување со МАНУ во 2001-2004година имаа решавачко значење за стишување на политичките страсти и манипулации, развиени околу неа во трагичните настани за македонското општество во 2001 година. Академијата остана и опстојува на цврстите позиции на својата самостојност и отпорност за политички манипулации врз поуката дека нејзината сфера на делување е независна и над сферата на дневно-политичките мени на времето. А колку за животните поуки што ги ширел и шири акад. Матевски, можеме да заклучиме дека за нашето општество е крајно штетен недостатокот и поттурнувањето на мудроста како вредност, денес, во времето на виртуелна реалност, на прелага и најгруб прагматизам. Поведен по лажни вредности, современиот човек нема време за неа, тој однапред има создадена одбојност надолго и нашироко да се задлабочува во егзистенцијалните теми. Се разбира дека таквата ветропиреста филозофија на животот ќе биде платена, и веќе скапо се плаќа, како низ поместените призми на нашите индивидуални животи, така и низ заматената колективна национална и општествена оптика. Кои сме, каде одиме? И никој на акад.Матеја не би смеел да му префрли дека соочен со тешки одлуки, често се решавал за компромис и средно решение, зашто неговата умност не била и не е од еклектички, туку од синтетички вид. Што е и самиот живот ако не медиа виа: помеѓу сонот и јавето, помеѓу ништото и егзистенцијата, помеѓу вчера, денес и утре.

Конечно, нека ми биде дозволено да кажам неколку зборови и за поезијата на акад.Матевски, на што имам право не како естетичар или теоретичар на поезијата, туку како нејзин примач, адресант. Значи, морам да признаам дека неговите дела го заокружија мојот лаички поглед кон поезијата, според кој таа има некоја слоевита структура. Прв слој е изразувањето на чувствата, емоциите, душевноста- експресивна поезија. Втор е изразувањето на мислите за нас и за светот што не опкружува- контемплативна поезија. И трет, највисок и најзамрсен слој е изразувањето на мислите за самата мисла, за самото битие- метафизичка поезија. Не зборувам за естетските карактеристики на кој било од нив, туку за моќта таа да се приближи, барем да го допре недопирливото- човечкото битие, мислата и разумот од кој е тоа исткаено. И да го пренесе својот наод од таквиот потфат на најдиректен начин, многу поефикасен од филозофијата или кој и да е друг облик на мислење за мислата, до примачот, кој го препознава и прима и како утеха за својата спознајна ограниченост и смртна болка и како изгледност за своето спокојно траење. Му благодарам за таквата поддршка, за која не се сомневам дека ја почувствувале сите до кои стасале неговите поетски пораки.

Му  посакувам на акад.Матевски многу здравје и долг живот, зашто се подолга е колоната гладни и жедни што имаат потреба да се најадат и напојат од неговата богата трпеза на човечноста, љубовта и мудроста!   

 Manu.Matea.jpg

   Manu.Matea.jpg

 Manu.Matea.jpg

 Manu.Matea.jpg

 14-ти март, лето Господово 2014

 Manu.Matea.jpg

ПП.



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Април 17, 2025
Festival.Simeon

ЈУБИЛЕЈ НА МУЗИКАТА - X ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН ФЕСТИВАЛ ПОЛИХИМНИА 2025

Од 11.04 - 15.04. 2025 год. во Скопје по десетти пат се одржа Интернационалниот фестивал на класична музика Полихимниа 2025. Единствен од ваков вид во нашата земја и оригинален по својата содржина и оваа година фестивалот се обиде да ги обедини најдобрите…
Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Авг 29, 2024 Литература 1067
TviTER231
Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 2638
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

Беседи

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

  Луѓето тежнеат кон правење идоли. Идол е сѐ она што човекот го става на прво место во своето срце, наместо Бог и наместо духовното растење во Бог. Луѓето сакаат...

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Поради тоа, браќа, бидејќи нè очекува бесконечна мака, да се потрудиме преку подвиг да ја избегнеме, со милостина да го пречекаме бедниот и да го угостиме, примајќи го туѓинецот, гладниот...

 Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Се случија две средби помеѓу слепородениот и Христос: првата додека уште беше слеп; и втората, откако прогледа и откако Го оправда Христос пред фарисеите. И фарисеите двапати се сретнаа со...

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

       Така, како што веќе напишав: ниту почетокот, ниту крајот на начинот на служењето на Светата Литургија се и ќе бидат исти со денешниот – ниту некој Собор ја прогласил за...

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Тогаш сфатил дека не треба да се врзува за ништо световно, и дека треба да живее единствено за Царството Небесно, односно за Бога. И навистина се оддал на богоугоден живот,...

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Eвангелската приказна за исцелувањето на болниот човек кој поголемиот дел од својот живот беспомошно лежел покрај бањата која ја опишал светиот апостол и евангелист Јован е пример на чисто милосрдие...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Ако Божјите информации што доаѓаат од словото на духовниот отец, од Светото Писмо, од делата на Светите отци ги прифаќаме само на ниво на разум, без да ги прифатиме во...

Митрополит Струмички Наум: Сѐ е информација, на почетокот од сè е информацијата – Ипостасното Слово Божјо

Митрополит Струмички Наум: Сѐ е информација, на почетокот од сè е информацијата – Ипостасното Слово Божјо

Ние самите себе се осудуваме, ако со своите дела отпаднеме од Оној преку кого сме создадени и Кој е смисла на нашето постоење, од Богочовекот Христос. Сѐ е информација, нашиот...

« »

Најново од култура

Православен календар

 

05/06/2025 - четврток

Свети Михаил, епископ Синадски; Преподобниот маченик Михаил; Преподобна Ефросинија, кнегиња Полоцка;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на преп. Христов столпник Симеон Дивногорец 6 јуни/24 мај 2025

Тропар на преп. Христов столпник Симеон Дивногорец 6 јуни/24 мај 2025

Помазаник на Божјата благодат, од утроба посветен на славословие Господово, Симеон стана огнен молитвеник од земјата до небото, цврста поткрепа во Бога имајќи,...

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Си се вознел во слава, Христе Боже наш, и си ги зарадувал учениците со ветувањето на Светиот Дух, а со...

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски  25 мај/ 12 мај 2025

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски 25 мај/ 12 мај 2025

Ливан ја залеа со мириси, патеката на твојот живот,о голем столбу на православието, ревноста по Христа ја привлече благодатта,и со...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная