логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка


 

Томислав Османли, лауреат на наградата „Роман на годината“

Книжевните резултати се нашиот дом во вејавиците на неизвесните, ќудливи времиња на дваесет и првиот век

 


Вашиот прв роман „Дваесет и првиот“ годинава е награден со „Роман на годината“ на „Утрински весник“. Добивањето на признанија за секој автор претставува задоволство, но и обврска. Чувствувате ли товар од добиените награди?

-Товар, верувам, можат да бидат само ние награди што доаѓаат незаслужени, неодработени со книжевен напор и уверлив резултат. Наградите се своевидно возвишување на авторот по повод неговата грижливо создадена творба. Судејќи по образложението на одлуката на едно мериторно жири што одлучувало меѓу квалитетни романескни творби, наградата за роман на годината на најубав можен начин ги потврдува оценките што „Дваесет и првиот“ ги доби и во претходниот јавен дискурс и критички одгласи што се појавија од неговата промоција до денес. Книгата се чита и се препорачува за читање, тоа и мојот издавач „Блесок“ и мене не прави особено задоволни. Наградата на Вашиот Весник за роман на годината, пак, доаѓа како врвна и институционална потврда на добриот глас чии одѕиви овој роман, на моја радост, непрекинато ги добива.

Уште од насловот навестувате интересно остварување. „Дваесет и првиот“ се однесува на 21 век и претставува мистичен, но и рафиниран роман за потрагата по тајниот премин кон подобро утре, кон подобрите места... Од каде идејата за ваков наслов?

-Всушност, од комплесната приказна во која се обидов да изградам милтинаративен мозаик за совремиево кое не се прикажува на низа необични, фантастични, по некогаш дури и апсурдни начини на манифестирање. Последните децении на минатиот век ги живеевме во стравови и фрустрации од тоа што нам - вакви мали и незначајни како географска и бројна величина - не подготвува историјата; особено во времето од преломот меѓу двете столетија што, ете, не било судено да го населуваме. Ние поминавме распад на една држава, почнат како драма, завршен како трагедија, преживувавме бомбардирања во соседството, самите се соочивме со воен конфликт, на самиот праг од штотуку почнатиот нов век, но едновремено станавме сведоци и на еден уште покрупен судар, оној што започна со терористичките чинови на Америка, па продолжи да се случува во Авганистан, Ирак, Пакистан…а потоа експлодира како закана насекаде низ светот, дури и онаму кадешто до вчера постоеја островите од архипелагот на западната благосостојба; цитаделите на безбедноста презаситени од потрошувачка здодевност и социјален спокој. И ненадејно, сето тоа се смени. Се пресврте таа реалност и наеднаш не само нејзините стари места на потрес, туку сета планета стана жариште на нестабилност, несигурно место за живеење, па нашата сопствена несреќа, среде колосалната конвулзија на современиот свет, во тој нов контекст почна да се чини речиси безначајна. Тој пресврт веќе во себе содржеше една тајна; стана мистерија на нашето вкупно, ново постоење во новиот свет на – Дваесет и првиот век. Ете од таму и насловот во кој е концентрирана сета драма и неизвесност на нашето ново постоење во еден свет полн со агресија и со експлозивни потреси, луѓе бомби и производство на жртви и една крајно неизвесна перспектива, што ги надминаа и оние што сите ние тука травтатично ги доживеавме на прагот од столетиево. Знаев само дека таа голема слика за времето што ни претстои која се зафатив текстуално да ја градам, не треба да е патетична, туку треба да се движи во една динамична нарација, од реалноста кон фикцијата со еден ироничен поглед врз чудата што наеднаш почнаа да ни се случуваат во новото време. Тој пристап се покажа книжевно продуктивен.

Романот е многуслоен и е остварен како панорама на ликови и судбини, кои судбински се пресретнуваат. Секој од овие ликови е реализиран во посебноста на неговиот говор, а поединечно ликовите се самоогласуваат со нивната посебност. Постојат ли тие во реалниот живот? Имавте ли некого на ум кога го пишувавте романот?

-Благодарам. Галеријата на ликовите на романот „Дваесет и првиот“ е бројна. Мислам дека во неговиот тек се водат дури триесет и два лика. Таа галерија опфаќа наши и млади карактери чијшто проблем е неможноста да се реализираат тука, дома, па затоа избираат да заминат надвор по старите патеки што станаа наш социјален, потоа и книжевен код низ новите форми на печалбарењето; питомиот свет на еден професор занесен во своето оптимистичко исчекување на конечното пристигање на среќните времиња за оваа земја што никако да дојдат; добомислени дервиши и чудни старици од заборавените православни храмови и теќиња на Охрид, пријателски соработувајќи во заедничката мисија на чување на подземните премини од кои фучат сенишните сили што го загрозуваат овој свет; потоа една галерија Американци припадници на различни раси, деноминации, полови ориентации и културни идентитети, што ги прекршува неочекуваниот тек на настаните и нивните судбини; во романот потоа се појавуваат многу фиктивни историски личности што како сеништа и призраци доаѓаат од минатото и од „оној“ свет, но непопустливо се обидуваат да ја влијаат оваа наша жива, денешна стварност со своите покојни идеи… Во сиот тој сложен контекст, одговорот на Вашето прашање би бил: и да, и не. Ликовите во романот се стремат да станат фикциони и фантастични, но и такви, верувам дека тие живо ја осликуваат реалноста каква што ни е наметната од некои задгробни и историски сили што нашава современост се обидуваат да ја држат во сенишните пранги на одамна мртвите вредности. При тоа дури и таа галерија макабристички ликови е различна по својата карактерологија. Некои се етички декадентни и носители на отровни идеи и поведенија, некои се меланхолични сеништа, некои се проникливи етички арбитри. Да не заборавам да додадам дека од тие слоеви на романот го извлеков и неговиот поднаслов: Книга на фантазми. За жал во новиот век низ некои чудни и мистични премини доаѓаат призраците да ни ја „поправат“ живата стварност на апсурден, покоен начин.

Од друга страна „Дваесет и првиот“ е роман кој жестоко го критикува секојдневието и постојаниот копнеж по некое друго место, друг свет?

-Веќе реков: напуштањето на домот и татковината е феномен вплетен во нашите корени и во животите на нашите претци. Видете колку само приказни, убави и потресни лични и книжевни сведоштва се напластиле во нашите поединечни и колективни искуства. Номадизмот бил наша драматична животна тема, далеку пред да стане и елегантна книжевно-теориска. Силјан Штркот, преселната птица, е нашиот духовен симбол. Сите имаме приказни за заминувањата и за враќањата од роднокраите на нашите претци и тоа, по правило, не се ни малку ведри приказни. Само што помисливме дека туѓината стана едно убаво странство, и од место на печалба стана простор за туристичко расшетување со црвените југословенски пасоши, онака како што дома се влошија состојбите, така се обнови потребата од оваа земја одново да се заминува. Затоа и Константин Миладинов, кој во романот е еден од благородните ликови на полиглот, на номад и на романтичар, на едно место ќе извикне: „Кај му е на човека спокојот? Ако не дома – надвор. Ако не надвор – дома. Кај му е, бре луѓе на човека спокојот? Надвор, дома или дури – во покојот?... Сакав да пишувам песна за враќањето а од душа ми излегува песна за заминувањето“.

Според некои, македонските автори во литературата се влезени летајќи, а не ползејќи и дека тоа е голема предност што треба да се искористи. Како ги оценувате состојбите во македонската литература и статусот на писателите воопшто?

-Различни се искуствата. Јас, на пример, во литературата влегов љубејќи. Љубејќи да работам, да не се повторувам, да си ја терам сам својата работа, да не припаѓам на тајфи, оттука мирно да одбивам да не бидам објавуван во масовни колективни проекти, туку да се борам да се објавувам индивидуално, да не примам впрочем како и извесен број други наши автори, хонорари за добар дел од моите книги, но и да сум слободен, да истражувам, да создавам во прозата, во театарот, во стрипот, во преводот во филмската сценаристика. Мене ништо друго не ми треба. И покрај се’. И покрај одбивањето на мојата теориска книга „Граѓански простор“ од издавачката програма за годинава. Им треба меѓутоа на младите поети и прозаисти кои тешко се пробиваат во новите македонски состојби. Им треба на слободоумните автори кои тешко го поднесуваат наметнувањето од културниот естаблишмент врзан и штедро плаќан од партизираната држава. Состојбите не сакам поподробно да ги коментирам, тие се такви што заслужуваат цел еден разговор не само еден брз одговор.

Нашите книжевни резултати, меѓутоа, токму со оглед на состојбите - тие се патот на афирмацијата на оваа национална и се надевам барем во комуникативноста веќе и интернационализирана култура. Македонскиот идентитет почива на нашето културно, особено книжевно дело. И како такви нашите напластени книжевни резултати, со децении, повеќе од цел еден век градејќи го зданието на македонската книжевност, литературен јазик, култура и посебност, се за секоја почит. Тоа е големата градба на нашите индивидуални, авторски творби и книжевни постигања. Тие се нашиот споменик „поцврст и од бронза“, највисока вредност. Нашиот духовен покрив, нашиот дом во вејавиците на неизвесните, ќудливи времиња на дваесет и првиот век.

 

 Невена Поповска

http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=E58641A6405BE749A9AB7D04685E3725

 

 



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1894
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2402
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

16/11/2024 - сабота

Св. свештеномаченик Акепсим, епископ Наесонски ; +Св. великомаченик Георгиј – Ѓурѓиц; Преподобен Илија Египетски;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на преподобниот Христов подвижник Јоаникиј Велики 4 ноември / 17 ноември 2024

Тропар на преподобниот Христов подвижник Јоаникиј Велики 4 ноември / 17 ноември 2024

Јоаникие оче наш преподобен, Тебе на кого надеж ти е Отецот,  прибежиште Синот, а покров Духот Свети,  моли се о ти...

Тропар на светиот Христов Победоносец Георгиј 3 ноември / 16 ноември 2024

Тропар на светиот Христов Победоносец Георгиј 3 ноември / 16 ноември 2024

Како ослободител на плениците и заштитник на сиромасите,лекар на немоќните,помошник на владетелите,

Тропар на светите маченици Акиндин, Пигасиј, Афтониј, Елпидифор и Анемподист 2 ноември / 15 ноември 2024

Тропар на светите маченици Акиндин, Пигасиј, Афтониј, Елпидифор и Анемподист 2 ноември / 15 ноември 2024

Страдалници Господови, блажена  е земјата, која се напои од вашата крв,  и свети се населбите кои ги примија телата ваши. На боиштето...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная