Да се сведочи – за нешто или за некој, се подразбира дека тој што сведочи треба многу добро да знае што, всушност, сведочи и со каков мотив му пристапува на сведочењето. На пример, кога јас би требало пред некого да посведочам за некој настан или личност, треба сериозно самиот да се преиспитам колку сум јас, како субјект, објективно запознаен со самиот настан или личност, а ако сум директен сведок, тогаш треба да се запрашам и за мојот искрен однос кон настанот или личноста, затоа што многу често се случува на луѓето околу нас да им го сведочиме нашето толкување (разбирање, интерес) за настанот или личноста. Во овој контекст, многу е важна и мотивацијата со која пристапуваме кон сведочењето. Ако нашата мотивација да сведочиме за нешто или некој се темели на искреност, непристрасност, почитување, љубов, желба да му помогнеме на ближниот, тогаш сведоштвото ќе биде вистинско, без истото да предизвика негативни ефекти во животот на останатите, туку обратно. Но, ако нашата мотивација да сведочиме за нешто или некој не се темели на горенаведените вредности, туку се темели на личен егоистичен интерес, патологија од кој било вид, манипулација, служење на структури кои предизвикуваат насилство и неправда, тогаш сведоштвото нема да биде вистинско и истото ќе предизвика големи и, многу често, трагични последици во животот на останатите, како засегнати, така и незасегнати (невини) страни.
Во контекст на горенаведеното, сакам да истакнам дека, како во минатото, така и денес, да се сведочи активно и сериозно вистинската смисла и порака на христијанството за нашиот свет е, можеби, најодговорниот и најтешкиот подвиг што за себе може некој да си го земе. Зошто? – Затоа што со самото сведочење на пораката на христијанството или, поточно кажано, со искреното љубовножртвено сведочење на Христовата Радосна (добра) вест, во внатрешните душевно-ментални простори на луѓето што нé опкружуваат се предизвикува еден немир, кој е конструктивен, творечки, исцелувачки, спасителен, но сепак – немир. Кај некои тој немир или трепет, ако се искрени кон себе, а потоа и кон Бога, со текот на времето и со помош на мајката Црква, станува благодатен мир, но кај некои истиот тој конструктивен немир, или вистиноподобен трепет, предизвикува деструктивно омразоисполнувачко насилие. Не случајно нашиот Спасител, пред да се вознесе кај Својот и нашиот Небесен Татко, и пред Неговите апостоли да го започнат подвигот на сведочењето на Евангелието за спасението на светот, им го говори следново:
“... ќе примите сила кога врз вас ќе слезе Светиот Дух; и ќе Ми бидете сведоци во Ерусалим и во цела Јудеја и Самарија, и дури до крајот на земјата.” (Дела 1, 8-9)
Зошто нашиот Спасител ги “вооружил” своите сведоци, пред да започнат со сведочењето, со силата (благодатта, несоздадените љубовни Божествени енергии) на Светиот Дух? Сигурно затоа што требало да сведочат за нешто многу сериозно, пред исто така многу сериозни восприемачи на сведоштвото, би бил некаков одговор. Но што, всушност, требале да сведочат апостолите, а и ние денес, како органи на Христовото спасително Тело, како Негова Црква? Одговорот на ова прашање ни го открива самиот Исус Христос и истиот на следниот начин е запишан во Светото Евангелие според Матеја и Лука:
“И одеше Исус по цела Галилеја и кога поучуваше по синагогите, го проповедаше Евангелието на ЦАРСТВОТО () и лекуваше секаква болест и немоќ кај народот.” (Матеј 4, 23)
“И на другите градови треба да им соопштам радосна вест за ЦАРСТВОТО БОЖЈО, оти за тоа сум пратен.” (Лука 4, 43)
Според зборовите Христови, апостолите, а и денешните ученици Христови, се пратени од Него – како што Тој самиот бил пратен од нашиот Татко Небесен – да сведочат и изградуваат Царство, но не на некој овосветски цар, иделог или лидер, туку Царство кое за свој Цар, за свој Возглавител го има Оној Кој е Вечен, Творецот на сé што постои. Борис Вишеславцев за оваа пишува на следниот начин: “Христос му открива и му објавува на светот сосем нов систем на вредности, изразен во единствен симбол – Царство Божјо. Во него се состои сето Негово – Откровение, Неговата – Добра Вест, Неговиот – Нов Завет. Евангелието на Царството Божјо – тоа е првата и наједноставната дефиниција на проповедите на Исус Христос: се приближи Царството Божјо. (Марко 1, 14-15; Матеј 3, 2; 4, 17-23) Тоа Царство Божјо, или Царство Небесно, е апсолутно вредно и апсолутно посакувано, во што, всушност, веруваме и за што се надеваме. Да дојде Царството Твое, повикуваме преку молитвата Господова (Матеј 6, 10). Евангелските приказни ни го покажуваат – Царството, како скапоцен бисер, како богатство закопано в земја. Затоа што тоа е врвот на човековото посакување и барање.” Во книгата “Патот на мирот”, авторот на следниот начин пишува за Царството: “Исус ни ја нуди можноста заедно со Него да бидеме градители, сотворци на еден нов, за нашиот свет, необичен свет. Тој нов свет, во кој нé повикува Месијата, се нарекува Царство Божјо. Програмските начела на Царството Божјо Исус ги изрече во својата беседа на Гората. Сржта на таа беседа, а може да се каже и на целата порака на Исус, се Блаженствата.” (Матеј 5, 1-12)
Но сепак, најдлабокото сведоштво за Царството – затоа што тој самиот истото најдлабоко во себе го доживеал – го имаме од свети Симеон Нов Богослов:
Еве, ова Бог на Тебе
и на сите нас ни вика.
Ако сакаш и од друго
јас ќе ти покажам јасно
дека уште овде треба
сето Царство Небесно да го примиш
ако сакаш во него да влезеш по крајот.
Според сознанијата кои полека се создаваат во нашиот ум и дух, ни станува јасно дека тоа Царство е, сепак, некаков вид владеење, уредување и осмислување, како на личното, така и на општественото, заедничко живеење. Всушност, Царството, пред сé, е уредување на односот помеѓу личностите (на Бога, ангелите и луѓето), а и помеѓу личностите и созданијата Божји. Или, поточно кажано, Царството е постоење во вредности (доблести) кои самиот Творец ги промислил за осмислување на љубовно-животворното хранење и градење на меѓуличносниот однос во перспективите на вечното личносно постоење во рамките на Неговото слугоподобно владеење.
Значи, апостолите, а и денешните ученици Христови, кога го сведочеле/сведочат и проповедале/проповедаат Евангелието (радосната вест) за Царството, тие всушност барале/бараат нешто да се измени, да се промени, преобрази, да се излекува, да се усоврши, како во човековата внатрешност, така и во уредувањето и вредносниот систем и светоглед на цело едно општество. Со современ јазик кажано, оние кои го сведочат Царството на вечното Божјо владеење во овој наш, со гревот и злото инфициран свет, се слични (но не исти) на некоја политичка партија, која во името на општото добро настапува во конкретното општество со своја програма и платформа. За разлика од партиите, оние кои го сведочат Царството, а тоа е Црквата Христова, новозаветниот народ Божји, за свој лидер или идеолог немаат некој човек и нивната програма и платформа не завршува само со и во овој свет, туку раководени и возглавени од Месијата, во силата на Светиот Дух, ја сведочат вистината на совршениот и вечен начин на љубовнотворечко постоење, на совршениот меѓуличносен однос, како во овој свет, така и на вечен план. Затоа и свети Симеон Нов Богослов ќе напише дека:
Но, ако велиш: не овде,
туку по смртта Царството ќе го добијат
сите што пламтеат по него,
ги извртуваш словата на Спасителот и Бог наш.
За истото протопрезвитерот Јован Романидис ќе каже: “Отците на Црквата не се занимаваат со тоа што ќе биде со човекот исклучиво по неговата смрт, туку првенствено ги интересира тоа што ќе се случува со човекот во овој живот... Православната теологија не е надсветска, ниту сосем свртена кон иднината, ниту е само есхатолошка, туку може да се каже дека таа е чисто овосветска.” И всушност, овој став дека Царството Божјо, односно Божјото владеење треба да се сведочи, прими, живее и да се даде плод од тој живот во овој свет, е крајаголен камен кој создава делби и не само конструктивен немир и трепет, туку немир во кој може да се видат, дури и визуелно, острите заби на насилното, крвожедно и никогаш наситно зло. Често се случува да се сретнеме со луѓе кои дури и се декларираат како христијани, и со нив да зборуваме за откровението Божјо, за духовноста, но кога ќе се отвори темата за Царството, за Божјото владеење, за тоа дека Царството Божјо не е јадење или пиење (односно, некоја наша претстава што ни ги оправдува овдесветските страсти, изживувања и злоупотреби), туку правда и мир и радост во Светиот Дух (Рим. 14, 17), тогаш кај мнозина се слуша крцкање со забите. Затоа и нашиот Спасител, Цар и Бог ги “вооружи” сведоците на своето Царство со силата на Светиот Дух. Без присуството на Светиот Дух е неможно да се сведочи Царството, но исто така е неможно и да се живее и плодотвори во вредностите на Царството. Дека е тоа така може секој да провери ако започне во својот живот да внедрува некоја од вредностите (доблестите) на Царството. На пример: искреност, вера, целомудрие, одговорност, проштевање, разбирање, послушание... и веднаш штом ќе започнеме да ја внедруваме конкретната вредност, во умот, срцето, волјата, душата, во внатрешниот човек ќе се подигнат легиони мисловни стрели кои ќе нé убедуваат во нешто спротивно. За оваа вистина пишува во своето послание и апостолот Јаков, првиот епископ на Црквата во Ерусалим, на следниот начин:
“Кој е меѓу вас мудар и умен, нека ги покаже преку своето добро однесување делата свои во кротост и мудрост. Но, ако во срцата свои имате горчлива завист и карање, не фалете се и не лажете против вистината; тоа не е мудрост која доаѓа озгора (од Светиот Дух Божји, од Царот Небесен), туку земна (од отпаднатиот начин на живеење во овој свет, кој се темели на егоизам, патолошки интерес, зло), душевна, бесовска; зашто, каде што има завист и карање, таму има неслога и сé е лошо. А мудроста, што иде озгора (Од Светиот Дух, во нашиот, со верата отворен и разбуден дух) е најнапред чиста, а пота мирна, кротка, покорна, полна со милост и добри плодови, непристрасна и нелицемерна. Плодот, пак, на правдата во мир се сее од миротворците.” (Јаков 3, 13-18)
Во истиот дух за оваа пишува и Владета Јеротиќ: „Две најкоренити, затоа и најраспространети маани, грешки, поточно, најприсутни гревови, присутни скоро кај сите луѓе, се гревовите на нашата гордост и завист.” Не случајно светиот апостолот Јаков и Владета Јеротиќ, како човек на кој добро му е позната човековата внатрешност, ставаат акцент на состојбата на „завист”, како состојба која е причинител на многу несреќи во овој свет, па, може да се каже, и во димензиите на ангелскиот свет. Некаде на почетокот на овој текст напишав дека многу често кога се сведочи за Царството тоа сведочење кај одреден тип луѓе предизвикува деструктивна омразоисполнувачка желба да извршат дури и насилие врз оној кој сведочи. Всушност, примерот со нашиот Спасител Исус Христос и Неговото распнување на крст е крунски од тој вид, а и мачеништвото на безброј Негови ученици низ историјата. Но каде е, всушност, причината за оваа уништувачка желба за насилие и одбивање да се прифати сведоштвото за Царството? – Во состојбата на „завист”. Кога некоја личност сериозно е заробена од состојбата на завист, таа започнува нељубовно да се споредува со сé и секого, и тоа нељубовно споредување секогаш и’ нанесува силна внатрешна болка и страдање. Ние како личности сме сите различни и природно е да се споредуваме кој каков е, но само ако споредувањето е во вредностите на Царството, само тогаш тоа не предизвикува внатрешна болка и страдање, затоа што е љубовно и затоа што во секоја љубовна споредба односот меѓу личностите не се нарушува, туку тие се надополнуваат една со друга. Ова не може да се каже за нељубовното споредување, за зависта. Всушност, кога зависта ќе ја зароби личноста, истата не прифаќа никого и ништо, освен својата первертирана, личносно дефокусирана состојба. И затоа се јавува омраза кон сé што е од различен дух и вредност од состојбата во која е конкретната личност, а таа состојба е адско-демоноподобна.
И затоа треба да се сведочи Евангелието на Царството, затоа што само на тој начин во овој со зло инфициран свет влегуваат зраците на вистинските небесни вредности и се изградуваат здрави, вистински, љубовни, искрени меѓуличносни односи, кои ја зреат личноста и ја подготвуваат за вечното блаженство во Царството на Отецот и Синот и Светиот Дух.
Како крај на овој текст, сакам да ги наведам следните зборови на нашиот Цар:
„Оставете ги децата да доаѓаат кај Мене и не бранете им, зашто на такви е Царството Божјо. Вистина ви велам, кој не го прими Царството Божјо како дете, тој нема да влезе во него.” (Марко 10, 14-15)
презвитер Ивица Тодоров
