Беседи

...Да биде волјата Твоја – Родителот знае што треба да му даде на своето дете. Детето пак, колку повеќе има доверба во родителот, толку е и помирно, а неговите барања помали. Господ ни дава се што е потребно, ние само треба да веруваме дека се’што ни се случува е по Негова волја и е најдоброто за нас. А што ние правиме? Зар не се жалиме и роптаме при секое едно искушение покажувајќи неправилен однос кон Бога,...

„Ќе се кренат мртвите и оние во гробовите ќе се зарадуваат“. Како ли грмат овие зборови! Колку торжествено и радосно, како ветување, како предвремено набљудување на иднината, тие паѓаат во доцната ноќ на Велики петок, кога веќе низ мракот и жалоста на гробот, крстот, плаштаницата почнува нежно да се разгорува светлината на Пасхата која

Бог, како добар и милостив небесен Отец, секогаш е во состојба да ја слушне молитвата на своите добри чеда. Но, секогаш Бог не ги исполнува нашите молитвени барања. Причината треба да ја бараме во фактот што нашите молитви честопати се самољубиви, егоистични па дури и неразумни. Еве ни таков пример од денешното свето Евангелие: „Пристапија кон Него Зеведевите синови, Јаков и Јован, и рекоа:

Сите други битија Бог ги создал со збор, но само човекот го создал со Своите сопствени раце. На ист начин сега, по Негова волја, се создава плод во мајчината утроба и природата ги следи законите што Он ги поставил од самиот почеток… По Негова волја човечкото тело е создадено од земја и правот станал тело.
Блажен Теодорит (458 година)

   (11.03.2015 09:51)

Коефициент на духовна интелигенција (втор дел)

Во претходната беседа ви реков дека наместо постепеното совладување (една по една)  на точките преку кои се надминува секое искушение – процес што е карактеристичен за почетниците во православниот духовен живот, можеме да се обидеме веднаш – на пократок начин, преку молитвата, да ја пренасочиме енергијата кон Бог и умот да профункционира во својата примарна функција. Знаеме веќе дека само ваквото дејствување на умот, преку содејство на Божјата енергија (благодат), ја преобразува неговата енергија – во што и се состои нашето спасение. Уште рековме дека преку времето, поминато во чиста молитва, што ќе ни биде потребно да ја надминеме бурната внатрешна состојба (помисли, чувства) после слученото искушение, можеме емпириски да го измериме и коефициентот на нашата духовна интелигенција; можно е и научно истражување, како и табеларен приказ.

Што е всушност коефициент на духовна интелигенција? Коефициент на духовна интелигенција е нашата способност – преобразена од Божјата благодат, а стекната преку долготраен подвиг и од него произлезен опит, правилно и брзо да го надминеме секое искушение што ни се испречува пред нашиот раст додека не стигнеме до единство во верата и познавање на Синот Божји, до состојба на совршен маж, до мера на полната возраст на Христовото совршенство (Ефес. 4, 13). Практично, тоа значи дека со една мисла поминуваме низ сите останати точки (прифаќање, благодарење, самоосудување и смиреност), бидејќи нашиот ум и нашата душа преку досегашниот подвиг ги имаат веќе усвоено, и веднаш преоѓаме на четвртата точка – усрдно и концентрирано (чисто од други помисли) кажување во себе (или наглас) на молитвата: „Господи Исусе Христе, помилуј ме грешниот“ или „помилуј нѐ“.

Исто така, нагласив дека краткиот начин што го опишав не е и не може да функционира како обична психо-ментална техника (од типот на некои безлични медитации), туку овој подвиг мора да се заснова на личносниот однос со Личниот Бог, внатре во Црквата – преку Нејзините Свети Тајни, и да води кон негово продлабочување преку постојано покајание (преумување).

Претходнава опомена ја нагласивме затоа што погореопишаниот начин може да заличи на некаква психо-ментална техника, во очите на неопитните, главно од две причини: прво, брзината со која ја изговараме молитвата зависи од интензитетот на помислите преку кои демонот нѐ напаѓа – така што, на почеток, молитвата најчестo ја кажуваме забрзано, а по потреба и наглас, па дури потоа ја нормализираме; и второ, умот не смее да биде расеан, туку неопходно е неговата енергија максимално да е концентрирана во зборовите на молитвата,  кои треба јасно да се изговараат – посебно кога ги изговараме внатре во себе, во нашето срце.

Како што веќе предупредивме, овој начин на молитва може некому да му заличи на некаква медитативна техника – но не е. Не е исто, главно, од две причини: прво, Му се обраќаме на единствениот вистински Бог – Синот Божји, Богочовекот Исус Христос, кон Кого и ја насочуваме енергијата на нашиот ум (која никој и ништо друго создадено не може да ја преобрази); и второ, молитвениот подвиг мора секогаш да е во покајание и плач – пред сѐ како внатрешно чувство; кое го следи целиот наш жив однос со Живиот Бог, како со збор така и на дело.

Нагласивме, молитвениот подвиг да ни биде во покајание и плач, ама покајание и плач во слободата и љубовта на децата Божји, не на наемниците или робовите. Тие, и да се обидат, не можат да имаат вистинско покајание и плач, како што може да имаат децата Божји – кои ништо не бараат освен својот Небесен Отец.

Митрополит Струмички Наум

Коефициент на духовна интелигенција (трет дел) (12.03.2015 00:14)
Коефициентот на духовна интелигенција го дефиниравме (накратко) како наша способност правилно и брзо да го надминеме секое искушение што се јавува како пречка за нашиот духовен раст. Практично, тоа значи дека со една мисла поминуваме низ сите останати точки (прифаќање, благодарење, самоосудување и смиреност), бидејќи нашиот ум и нашата душа преку досегашниот подвиг ги имаат веќе усвоено, и веднаш преоѓаме на преостанатата точка – усрдно и концентрирано (чисто од други помисли) кажување во себе (или наглас) на молитвата: „Господи Исусе Христе, помилуј ме грешниот“ или „помилуј нѐ“; сѐ додека не ја стабилизираме нашата духовна состојба и со добро не одговориме на искушението.
Ова е општа дефиниција. Зборот способност во себе содржи повеќе други добродетели (доблести), како што се: смирението, трпението, истрајноста, духовното знаење, слободата, како и некои други – од кои најважна е љубовта. Од љубовната молитвена заедница со Бог, внатре во нашето срце, произлегува и нашето познание и опитно знаење на Бог. Тоа е она знаење за кое светиот Апостол Павле вели: Затоа сметам дека и сè друго е штета спрема преважното познавање на Христа Исуса, мојот Господ, поради Кого се одреков од сè, и се сметам за отпад, само за да Го придобијам Христа (Филип. 3, 😎. Зошто? Затоа што познанието на Бог ни носи спасение, а само световното знаење, па колку и големо да е тоа – не.
Тука да се потсетиме дека потполно различни се и патиштата преку кои се стекнуваме со едното и со другото знаење. Духовното знаење се стекнува преку примарната функција на умот – кога неговата создадена енергија се соединува со несоздадената Божествена енергија (светлина), додека световното знаење се стекнува преку секундарната функција на умот (која ја нарекуваме и разум) – кога енергијата на умот се соединува со создаденото (со тварта). Уште сме рекле дека најкорисно и за Црквата и за светот е кога имаме носители и на двете знаења истовремено; и духовни отци кои во висок степен се и световно образовани (особено во соодветни, блиски области од науката), како и научници кои би биле просветлени – така што многу работи би им биле појасни, кога би се ослободиле од оковите на материјалното. Да, од една перспектива гледа орелот на небото, а од друга петелот во кокошарникот.
            Забележувате дека речиси цело време се задржавме на терминот духовно знаење (познание). Го направивме тоа затоа што тој термин е најблизок, па дури и го подразбира терминот коефициент на духовна интелигенција. Еве уште неколку објаснувања за ова духовно знаење. Прво, треба да знаеме дека кога говориме за духовното знаење или за коефициентот на духовна интелигенција, пред сѐ, говориме за знаењето што го добиваме на вториот степен од духовниот развој – просветлувањето. Ова знаење е самостојно, за разлика од истиот коефициент на оние што се наоѓаат на првиот степен – очистување на срцето од страстите; тие се здобиваат со ова знаење само ако го стават својот ум во процес на исцеление (преку послушание кон својот духовен отец). Второ, ова е клучно знаење кое треба да го има духовниот отец, зашто со него ги раководи своите духовни чеда. И трето, во ова знаење спаѓа и предзнаењето, предвидувањето, прорекувањето (пророштвото) и некои други „ситници“ со кои Бог ја покажува Својата љубов кон Своите деца.
            Еве ви еден совет од предзнаењето: сѐ што сега ви се чини дека е против вас, на крај ќе излезе во ваша полза, само вие одете си по Патот и не враќајте на злото со зло, туку со добро.
Митрополит Струмички Наум 

Друго:

Коефициент на духовна интелигенција (прв дел)

отец Методиј Златанов
ИСТРАЈНОСТА КАКО МЕТОД


“...Во текот на ноќта блажениот Андреј имал видение. Му се сторило како да се наоѓа на голем плоштад. Од едната страна на плоштадот стоела толпа црни демони, а на другата страна - свети мажи во бела облека. Меѓу двете страни се водела борба. Демоните, имајќи на своја страна еден црн исполин, со гордост им предлагала на светите мажи да претстават од своја страна таков борец, кој ќе има сила да се бори со нивниот исполин, илјаданачалник на нивниот легион. Црните демони се фалеле со својата сила, но белоризците не им одговарале ништо. Блажениот Андреј стоел таму и гледал, сакајќи да дознае кој ќе се реши да влезе во борба со страшниот противник. И во тој миг, тој здогледал прекрасно момче кое слегувало од висините во рацете носејќи три венци: едниот исплетен и украсен од чисто злато и скапоцени камења, другиот со голем и блескав бисер, а третиот, најубавиот, бил направен од бели несвенливи цветови од Божјиот рај. Убавината на венците била толку чудесна, што таа не можела со човечкиот ум да се појми или со јазикот човечки да се опише.

Кога го видел ова, Андреј посакал да има барем еден од трите венци, затоа тој му пристапил на момчето и му рекол:

- Заради Христа, кажи ми, ги продаваш ли овие венци? Јас самиот не можам да ги купам, но ќе одам и ќе му кажам на мојот господар и тој ќе ти плати за венците колку што ќе посакаш.
Лицето на венценосецот заблескало и тој рекол:
- Верувај ми, возљубен, дури и да ми го донесеш златото од целиот свет, јас не би ти продал ни тебе, ниту на на било кој друг, ни едно цветче од овие венци, зашто тие се направени од небесните Христови ризници, а не од украсите на суетниот свет. Со нив се овенчуваат оние којшто ги победуваат црните демони. Ако сакаш да ги добиеш, и тоа не само еден, туку сите три, влези во борба со црниот исполин и штом го победиш ќе ги добиеш од мене трите прекрасни венци.
Кога го чул ова блажениот Андреј, се исполнил со решителност и му рекол на момчето:
- Верувај ми, ќе направам сî што ќе ми кажеш, само научи ме на неговите итрини.

Момчето рекло:
    - Зарем не знаеш во што се состои нивната слабост? Демоните се страшни и грозни на изглед и истовремено се многу слаби. Не се плаши од неговиот огромен раст и страшниот поглед; тој е слаб како гнила трева.
    Укрепувајќи го Андреја со овие зборови, прекрасното момче започнало да го учи како да се бори. Тој му рекол:
    - Кога демонот ќе те фати и ќе започне да се бори со тебе, не се плаши, осени се со крсниот знак и зграпчиго и ќе ја осетиш Божјата помош.
    Тогаш блажениот зачекорил на средината од плоштадот и му повикал на исполинот:
    - Излези да се бориш!
    Страшниот исполин, како црн Голијат, заплашувачки се устремил кон Андреја и малку недостасувало да го порази. Но блажениот, поучен од момчето, со силата на чесниот крст Господов го грабнал демонот и го треснал од земја. Мажите светлорисци многу се израдувале на Андреевата победа, а демоните посрамени исчезнале. Според ветувањето, светлоликото момче го овенчало блажениот Андреј со трите небесни венци и целивајќи го му рекол:
    - Оди си со мир! Отсега натаму ти ќе бидеш наш пријател и брат. Прими го на себе подвигот на добродетелите...”

Оваа епизода од житието на свети Андреј Јуродиви, освен со својата чудесна едноставност во нарацијата, фасцинира и со комлексниот етичко-аскетски слој, кој е модулиран во неа. Имено, целокупниот духовен живот на човекот е една непрестајна борба со своите слабости, едно непрестајно соочување со апсурдот, кој е стар колку и Адамовиот пад: “...А што правам, не знам; бидејќи не го вршам она, што сакам, туку она, што го мразам, тоа го правам. Ако, пак, го правам она, што не го сакам, тогаш се согласувам со Законот дека е добар. И така, јас веќе не го правам тоа, туку гревот, што живее во мене. Јас знам дека во мене, односно во моето тело, не живее доброто; бидејќи желба за добро во мене има, но да го правам тоа, не наоѓам сили. Оти не доброто, кое го сакам, го правам, туку злото, што не го сакам, го вршам. А штом го вршам она, што не го сакам, не го вршам веќе јас, но гревот, кој живее во мене. И така, во себе си наоѓам таков закон дека, кога сакам да го правам доброто, злото ми се наметнува. Бидејќи, со својот внатрешен човек наоѓам наслада во законот Бо‘ји, но во органите свои гледам друг закон, кој војува против законот на мојот ум и ме прави заробеник на гревовниот закон, кој е во моите органи. Беден човек сум! Кој ќе ме избави од телото на оваа смрт?” (Рим. 7, 15-24) Незгасливата борба меѓу законот на телото и законот на умот (на логосот) во човекот ја зацврстува свеста и етосот на постојана духовна напрегнатост. Разумната ревност, со која тој се држи во будност, наликува на дисциплината и трудот на вешт спортист или музички виртуоз, кој сите свои енергетски потенцијали и преокупации ги вложува во решеноста постојано да се победува себе си, да се надминува себе си.

Но, колку што во смисла на подвигот духовниот живот наликува на спортски трениг или музикално увежбување, тој во една суштинска смисла дијаметрално се разликува од нив. Целта на спортскиот атлет или музичкиот виртуоз е да постигне одредена вештина, одредено совршенство во телесните движења или во манипулацијата со музичкиот инструмент; за разлика од нив целта на духовниот атлет не е да постигне нешто, туку да истрае на патот на богоподобието. Тој нема потреба да се докажува или да се испробува во извесно совршенство надвор од себе. Духовниот атлет, а тоа е секој човек што се грижи за своето спасение, е истовремено и виртуоз и инструмент и причина на подвигот. Целта е љубовната прегратка со Бога во вечноста. Постои опасноста, понекогаш, заведен од логиката на духовниот Вавилон, логиката на постигнувањето, современиот подвижник, на средствата на својата духовна борба да започне да гледа како на цел за себе. Тогаш, одвраќајќи се од изворниот пат на богољубието, тој непрестајната молитва, умртвеноста на телесните страсти или потполното смирување на срдечниот гнев ги претвора во некаков кумир, заборавајќи ја вистинската цел на својот духовен труд.

Тој тогаш наликува на маратонец, кој трча во погрешен правец, со секој чекор сé повеќе оддалечувајќи се од целта. Духовната борба е вистински маратон. Долготраен и макотрпен. Во него човекот треба постојано да се моли, непрестајно да ги победува телесните страсти и гневот во срцето и уште безборој други нешта, но во тој маратонски подвиг тој не треба ништо да постигне. Тој треба единствено да истрае. Истрајноста во макотрпната борба со логиката на својата падната природа е богоизворниот метод на нашето спасение. Натпреварувачкиот дух на славољубието и трката за материјален профит, вавилонскиот маратон на нашето секојдневие, го тераат човекот овие бесловесни маратони лекомислено да ги пресликува и во својот духовен живот. Но ако се обидеме да ја оправдаме за момент ваквата тенденција и да ја доведеме до нејзината крајна инстанца, ако ја прифатиме методологијата на постигнувањето во својот живот и се потрудиме во што пократок временски рок и со што поефектни техники да достигнеме некоја духовна добродетел, тогаш тоа неминовно ќе нé доведе до прашањето: Што потоа? Која е смислата човекот да живее понатаму, ако веќе го “постигнал” она, во однос на што го конципирал својот ‘ивотен подвиг? Не е ли тоа еден многу суптилен вид на идолопоклонство? Небесната награда од животната епизода на свети Андреј не е запечатување, не е крај, туку почеток на духовниот подвиг.

Овенчувајќи се со трите рајски венци, трите совршени добродетели, блажениот доби благослов од Богомладенецот за највисокиот од сите човечки подвизи, подвигот на јуродивоста заради Христа. Природата, пак, на самата награда пока‘ува дека таа не е од овој век и нема да ја добиеме тука, за време на земниот живот. Ако се трудиме во духовниот живот за да постигнеме нешто, тогаш тоа значи дека си ја бараме наградата уште тука, што поскоро. Но, венците на сегашните постигнувања се минливи, тие свенуваат и гнијат. Со нив исчезнува и сиот макотрпен подвиг, ако е цел самиот за себе. Вистинскиот подвиг и вистинскиот самопрегор, колку и да се тешки и макотрпни, сепак се непрекинат израз на нашата љубов кон Оној, Кој се предаде на распнување и смрт од љубов кон нас. Во тоа взаемно принесување и проникнување, истрајноста, неомеѓена ни со физичката смрт, е природниот начин на нашето постоење и дејствување. Со своето воскресение и вознесение, нашиот Спасител нé повика да Го следиме сé до последниот здив, до последниот атом сила, волја и желба, па и понатаму, во есхатонот, истрајувајќи на патот на богоподобието, до бесконечното и благодатно обожување според мерата Христова.

(Од архивата на Преминпортал)

За да се овозможи оваа промена, за природата да се подготви за непропадливоста која ќе настапи после судниот ден, Христос дојде на водите Јордански. Слегувајќи во Јордан, Христос не ги освети само водите Јордански, туку и сета водена природа, како што и Црквата воспева во своите химни: „Христос се јави, преку Јордан да ги освети водите“ (предпразничен тропар), „денес се осветува природата на водата“ (тропар при исходот на Јордан).

✣✤✣ Во Неа Бог стана Човек ✣✤✣

Бог стана Човек за човекот, човечката душа, која е бескрајна, зашто е Божја, зашто е боголика, да ја исполни со Божествени сили. Во Светото Евангелие пишува дека во Господ Христос живее сета полнота на Божеството телесно. Сета полнота на Божеството живее во телото човечко, за таа полнота, се вели понатаму во Светото Евангелие, да стане моја и твоја, и за со таа полнота на Божеството да се исполниме и ти и јас. Ете, тоа е целта заради која Господ дојде во овој свет и стана Човек, тоа е целта Божја: да го исполни човекот со Божествени сили, да го исполни со Бога, и со тоа да го истисне од човекот и да истера сè што е ѓавол, сè што е грев, сè што е смрт. Затоа Господ, браќа, се роди на овој свет како Човек.
Затоа ние толку необично весело го прославуваме Божик, особено Онаа Која ни Го роди, Пресветата Богомајка, Сечистата и Пречиста, единствено Неа Која во овој страшен пекол на гревот, смртта и ѓаволот остана без грев. Со Својот свет живот, со Своите подвизи и можеби никогаш не направила грев. А истапи како претставничка на грешниот род човечки, како Онаа Која е, исто, потомок на Адам и Ева, грешните прародители наши, со сето гревовно наследство, а како Богородица се освети и раѓајќи Го Господ Христос нè спаси. Таа, Пресветата Богомајка! Затоа е повозвишена од сите Херувими и Серафими, затоа е пославна од секое битие, Таа Која ја славиме како „почесна од Херувимите и пославна од Серафимите“.
Денес, втор ден Божик е Нејзиниот ден. Таа, особено преку чудесниот Господ, и не знаејќи всушност до крај Кого ќе Го роди, ете, Таа прва се исполни Себеси со Бога. Прва ја почувствува таа вистина: што значи Господ Христос, што значи тоа кога Бог станува Човек. Во Неа Бог стана Човек. Таа Го роди како Богочовек, и прва ја доживеа сета полнота на Божеството, прва го доживеа сиот Рај, сите блаженства, сите богатства кои Бог му ги донесува на светот, го доживеа сето Евангелие на Господ Христос, го доживеа сиот Вечен Живот, сета Вечна Вистина, сета Вечна Правда. Таа после Господ Христос е олицетворение на Вечната Правда, олицетворение на Вечната Љубов, олицетворение на Вечниот Живот.
Затоа, затоа Таа е секогаш посредничка меѓу нас и Господ Чудесниот Син Нејзин, а Бог наш. Посредничка Која ни испросува од Него сè што Тој како Бог му дава на човекот, ни испросува Живот Вечен, Вистина Вечна, Правда Вечна, Љубов Вечна, Радост Вечна, сè што Нејзиниот Чудесен Син, Господ наш, раѓајќи се на овој свет како Богочовек, му го принесува на светот. Затоа ние православните така необично воодушевено Ја славиме, и според црковните песни и химни изгледа како повеќе Неа да Ја славиме отколку Самиот Господ. Зашто ни е поблиска, зашто Таа ги знае нашите неволји и маки. Таа знае што значи да се биде подвластен на гревовите, на смртта и ѓаволите, на страстите на овој свет. Затоа ние православните секогаш со вера Ѝ пристапуваме.
Затоа денес Ја славиме Првата после Господ Христос Богочовекот, Неа Која ни Го роди Него, Вистинскиот Бог, Господ Христос, како Богородица. Го роди Него, Го роди по тело, и Тој станувајќи Човек, станувајќи тело, ја основа Црквата Своја, која е Неговото тело. Така, Пресветата Богомајка, всушност, раѓајќи Го Него, ни ја даде Црквата Христова, таа најголема чудотворка во сите светови, што ни го дава сето она што Господ Христос ни го донесе: ни дава Вечен Живот, Вечна Правда, Вечна Љубов, Вечна Вистина, Вечен Човек. Не лажен човек, не лажни богови, туку вечниот човек и бесмртен, и така на секого од нас ни осигурува бесмртност и Живот Вечен.
Нејзе, на Нејзиниот Чудесен Син, слава и пофалба за сите дарови, вечните дарови кои ни ги дарува нам, бедните луѓе, ни ги дарува заради нашата вера, ни ги дарува заради нашата желба, ни ги дарува заради нашата молитва, ни ги дарува заради нашето смирување пред Неа и Нејзиниот Чудесен Син. Нека Таа секогаш нè води и раководи по сите патишта на нашиот живот, и нека нè воведе во Царството Небесно, каде што Таа на престолот на славата заедно со Синот Свој царува и владее.

Ава Јустин Поповиќ 

Извор:
Agapij  Tiveriopolski

Излeгoв oд Oтeцoт и дoјдoв вo свeтoт (Јн. 16:28).

Eдинoрoдниoт Син Бoжји, браќа, e рoдeн вo вeчнoста oд Oтeцoт бeз мајка, сe рoдил вo  врeмeтo oд мајка бeз таткo. Првoтo раѓањe e нeдoстапна тајна на Свeтата Трoица вo вeчнoста, а  втoрoтo раѓањe e нeдoстижна тајна на силата и на Бoжјoтo чoвeкoљубиe вo врeмeтo.
Најгoлeмата тајна вo врeмeтo oдгoвара на најгoлeмта тајна вo вeчнoста. Нe влeгувајќи сo мала  свeќа на нашиoт разум вo oваа најгoлeма тајна, да сe задoвoлимe, браќа, сo сoзнаниeтo дeка  нашeтo спасeниe пoтeкнува нe oд чoвeк и нe oд зeмјата, туку oд највисoкитe висoчини на  бoжeствeниoт нeвидлив свeт. Тoлкава e милoста Бoжја и тoлкавo e чoвeчкoтo дoстoинствo, штo  самиoт Бoг Син сe спуштил oд вeчнoста вo врeмeтo, oд нeбoтo на зeмјата, oд прeстoлoт на  славата вo пeштeрата на пастиритe, самo да ги спаси луѓeтo, oд грeвoт да ги oчисти и вo Рајoт  да ги пoврати. Излeгoв oд oтeцoт, кадe штo имав сè, и дoјдoв на свeтoт, кoј нe мoжeшe ништo  да ми дадe. Вo пeштeрата сe рoдил Гoспoд за да пoкажe дeка цeлиoт свeт e eдна тeмна  пeштeра, штo самo eдинствeнo Oн мoжe да ја oсвeтли. Вo Витлeeм сe рoдил Гoспoд, а Витлeeм  значи дoм на лeбoт, за да пoкажe дeка Oн e eдинствeниoт лeб на живoтoт, дoстoeн за  вистинскитe луѓe.
O Гoспoди Исусe, прeвeчeн Синe на Живиoт Бoг, и Синe на Дeва Марија, oсвeтли нè нас  и нахрани нè сo Тeбe. На Тeбe слава и вeчна пoфалба. Амин. (Пролог)