Длабоко повредени од непристојноста и од богохулното исмевање на Божествената Личност на Господ и Бог и Спасителот наш Исус Христос, воедно и на Сечесниот Крст, на т.н. Вевчански карневал, гласно повикуваме на јавно извинување од организаторите и од учесниците во тоа несреќно светогрдие, како и на превенирање на слични случувања во иднина. Се сеќаваме дека кога во минатото токму на овој карневал се случи поигрување и со чувствата на верниците од исламска вероисповед, што предизвика бурна реакција на муслиманите во Македонија, се воспостави една своевидна практика да се избегнуваат маски со содржини коишто ќе предизвикуваат навреда кон верските чувства – нешто што како апел беше упатено и од општинската власт во Вевчани. Оттука, се прашуваме зошто, имајќи го предвид негативното искуство од минатото, сега некој решил да ги злоупотреби и христијанските симболи, и тоа на еден најпонижувачки и најнедостоинствен начин? Секако, според нас, поигрувањето и исмевањето со верските чувства на која било верска деноминација е злодело за кое се одговара не само пред Божјиот, туку и пред државниот суд.
По овој немил повод, би сакале повторно да напомнеме за карактерот на овие световни манифестации, со коишто на еден потполно туѓ на нашиот менталитет начин, се одбележува споменот на Св. Василиј Велики и почетокот на Новата година според Јулијанскиот календар. Со оглед на тоа што ние веќе претходно дадовме еден коментар на тој нехристијански начин на славење, сметаме дека сега, кога ја празнуваме Новата Година, добро е повторно да се потсетиме на тој наш коментар, објавен на 31 јануари 2012 г.:
Има ли нешто заедничко помеѓу карневалот и Христијанството?
Низ сета своја историја, Православната Црква решително и непоколебливо се борела против душегубните остатоци од претхристијанските пагански обреди и пројави. Како плод на тоа, со тек на времето, во глобални рамки ваквите бесмислени пагански ритуали биле наполно искоренети, со исклучок на некои поизолирани средини, каде што тие некако едвај се одржале, но изгубиле речиси секакво … Продолжи со читање Има ли нешто заедничко помеѓу карневалот и Христијанството?
† Бигорски манастир
Друго:
Презвитер Бобан Митевски
13.01.2024 год.
Нашиов македонски контекст во некои случаи е многу интересна, до згрозување, појава: прво, навредуваш нешто што е свето на туѓинецот и со тоа демонстрираш сила, што е и простилок и невоспитаност, или она второто - немаш до толку себепочитување и уважување на својата традиција, што се навредуваш самиот и своето свето за повторно да демонстрираш некоја сила, но всушност покажуваш колку си празен и, простете ми, глуп.
Издигаш знак на крст на возвишенија и ридови, а во исто време го бесчестиш на најдолен начин, преставувајќи го толку понижувачки - како сет од гајби. И, да биде светогрдието до крајна мера недостоинствено - ја споредуваш Христовата жртва, Христовото мачеништво по Via Dolorosa и тежината на гревовите на сиот свет кои Тој ги понесе за нас, со твојот “подвиг” во пијанството, или што и да е друго?
Единствено што може сега да го испере барем малку вевчанскиот образ, е овие маскираните да излезат јавно со признателност за грешката и да се извинат со покајание. Не заради нас, туку заради самите нив, но и за Вевчани и вевчанци. За нивниот образ. Спротивно, толку нашироко распроструваните приказните за патриотското херојство и опстојувањето во верата и македонските традиции на тоа место и на тие луѓе, ќе е само бајка.
п.с. Не сакајќи да ги девелвирам ни постапката ни однесувањето, секогаш ме поразува мислата: дали вакво нешто би можело да се случи и да се види во друга религија, на пример наша комшиска? Тука доаѓам и до поразителниот одговор дека вина носиме сите, а во прв ред треба да застанеме ние пастирите што го сееме семето на верата и ја сведочиме, а потоа и секој припадник на народецот кој се идентификува како православен христијанин.
Маран Ата
Драги Moe Vevcani,
Другпат пред да излезете јавно да префрлате некому за Православната вера, прво научете што е Православие, за да не се бламирате како сега. Тоа за ваше добро го велам, и да не ве залажуваат илјадниците лајкови што сте ги добиле. Тоа не се лајкови од историчари, теолози, академци и сл., туку од оние кои се раководат во животот по "така баба правеше" и "гатачката така ми рече", без да проверат дали е тоа добро за нивното психофизичко и духовно здравје. Се надевам дека сфаќате дека не може да се гордеете со такви лајкови.
Затоа што многу се засиливте дека го познавате Православието и ја исплукавте МПЦ која, според вас е цицалче во споредба со вашата нагрдена традиција, еве ви мал предизвик: историски да докажете како ваков ѕверски карневал е поврзан со Св. Василиј. И да потсетам "така баба ми рече" - не е историски доказ.
Велите: "Маските што се присутни на карневалот се олицетворење на неубајната, со цел таа неубајна да се истерат, да избегат лошјот дух". На ова се надоврзува логично прашање: како може неубајната да се тера самата себе? Како може демон да истерува друг демон? Еве едно откритие на векот, кое го кажал Самиот Господ Исус Христос: демонот привлекува други демони, не ги изгонува. Па барем Светото Писмо прочитајте го за почеток, пред да се залетате против Православието.
Е сега нешто историски. Во вакви искривени "логики" верувале речиси сите народи пред да станат монолитни по вера. За тоа најмногу сочувани историски докази има во азиските земји, конкретно Јапонија, кои секој може ден денеска да ги види. Ова на сликава е нивен бог-демон. Вака изгледаат тие демони кои ги имаат по шинто храмовите и за кои веруваат дека истеруваат демони.
Со оглед на тоа што вие промовирате паганизам, најфер е ако отворено му кажете на народот дека карневалот е пагански и нема никаква врска со Св. Василиј кој бил против ваквиот паганизам. Најфер е ако кажете дека вашиот карневал фаворизира демони, а со тоа се исмева со Христос, со Православието, со МПЦ. Најфер е да му кажете на народот дека ако повикуваат демони за да истерат други демони, тие всушност ќе им се накотат дома и ќе им носат само зло, зашто демон не може да носи добро.
И за крај, да прашам: вреди ли вашата "традиција" по цена на самоуништување?
Се сеќаваме на евангелската ситуација: кога Христос ги нарекуваше лицемери фарисеите поради нивното неискрено исполнување на старозаветниот закон и на верата, тие Го обвинуваа велејќи дека Тој чудотвори со силата на нечестивиот и дека е нарушител на Законот. Имено, тоа е оној синдром - кога разобличува очигледното, се посегнува по паушално и невистинито обвинување против другиот, за да се покрие сопствената грешка. Добро, современиот човек повеќе сака со чиста емотивност да поентира.
Типичен потфат на лукав човек, кој не ја разбрал симбиозата (нераскинлива) која Христос ја претставува како дефиниција за човековото однесување: “бидете мудри како змии и незлобливи како гулаби”.
Го сметам за неблагодарен одговор на некои од учесниците во Вевчанскиот карневал, кои очински повикани на поправање, решија да се “ритаат против бодилото” (алегорија на Вистината). Никој, возљубени, не вели дека вие намерно направивте осквернение, но суетата и надменоста, нѐ тераат, некогаш за нас неочигледно, кон недостоинствено однесување.
Малку за одговорот, кој за мене е целосно промашена и неадекватна аргументација:
- Вевчанскиот карневал бил стар 1400 години!?
Се кажува ова со познатата паушалност, притоа без да се посочи барем една научна референца која го оправдува изнесениот податок. Не мора за тие 1400, барем за последниве триста. Да, може во тоа да помогне некој извор, посочен во научната литература, а кој говори за постоењето на селото уште пред Средновековието, па да се поврзе со овие 1400 години.
- Маската го отсликвела човекот верник како пијаница, а верниците не требало да се пијаници.
Сосем христијански е овој заклучок дека човек не треба да е пијаница, што во себе го сумира она дека човекот е слободен и не треба да робува на ништо. Но слободата не е за да правиме што сакаме, туку да го правиме соодветното, потребното, она што доликува на нашата богообразност. Како што вели апостолот: “сѐ ми е дозволено, но не ми е сѐ од полза” и “што ако и целиот свет го придобијам, а на душата своја ѝ напакостам”.
Маската НЕ прави да сме други, ние сме тие што сме и под маската. Затоа, каква врска имаат Христос и Крстот со Вашата немера да го посочите и разобличите пијанството? Крстот е алегорија за подвиг - но животот во пијанство не е подвиг, збор кој значи движење кон, движење напред, кон Бога, туку е робување (тежина) на страст. Ние велиме дека треба да се облечеме во Христа, да станеме како Христос, но тогаш не се маскираме, туку во себе го остваруваме образот по кој сме создадени, всушност стануваме тоа што сме и треба да бидеме. Вашево значи ли дека Христос, преку Кого го набљудувате секој човек, е пијаница? Дури и отците внимавале на терминологијата: го избраа ὑπόστασις наместо πρόσωπον, зашто ова второво се однесуваше на маските во театарот, па со тоа сакаа да избегнат секаква нереалност: Бог е Тој што е, и човекот треба да биде.
- Свети Васиља (Вевчански карневал)
Свештеното предание, историските собитија од Христијанството, ниту житието на светителот, апсолутно со ништо не даваат повод свети Василиј Велики да се изедначи со карневалска манифестација. Знам дека на чело на поворката го носите црковниот бајрак, но тоа не значи само по себе дека настанот е заради свети Василиј. А знаеме што е - некаква копија на некакви слични карневалии преземени од подалечното време, а кои биле од пагански происход. Ништо оригинално.
— Маските се олицетворение на неубајбата, со цел таа неубајна да избегат, да избегат лошјот дух.
Во евангелието Христос вели дека ако царството се раздели против себеси тоа не може да се одржи, па прашува: “Како може сатаната да изгонува сатана?” Така и кај Вас, со неубајната (алузија за злото) сакате да истерате неубајна? Која е логиката: па нечестивиот е таму, каде што царува темнината, каде се вршат неговите дела, каде владее неговиот дух. Но не е поенатата во ова, туку што има овој налик шамански обред врска со Христа и христијанството? Апсолутно никаква. Никаде во христијанската традиција нема вакво нешто, што е одлика на уплашен човек, кој во паганизмот делувал од својот страв, односно со непросветлениот разум: на сила, со физичко дејство да “ги брка” трагедиите, страдањата, болестите, смртта. Паганинот не знаеше за Воскресението, затоа се обидуваше со свои сили да ја победи смртта: градеше култови, фестивали, карневали, идоли, грандиозни градби…
Би сакал најдобронамерно да укажам, простете, ама ако продолжите со вакви шеги, шегобијствово па и не ви го бива баш. Се обидовте и со Куранот, ама оттогаш нема никогаш веќе да пробате. Се шегувавте со ерархијата, никој ништо не ви рече. Ама не можете и со Христа и со светото. Или потребата да има на карневалот некоја маска каде што ќе има и христијански симбол е за да се поврзе со Христијанството? А сѐ почна некако со муралот на најсветото место во Вевчани и оттаму продолжи со карневалот. Не сакам воопшто да поверувам дека може некаде, во православна Македонија, некој да се откаже од Христа заради Велзевул.
Да беше Ајнштајн жив, како сведок на ова, ќе заклучеше: “Суетата, инаетот, неразумноста и вселената се бесконечни. За последново уште не сум сигурен”.
