ДАЛИ БЕТОВЕН БИЛ ВЕРНИК?
Неволно си го поставуваме прашањето: дали личност како големиот композитор Бетовен имала однос кон верата во Бог или не? Дали овој музички титан кој живеел во ерата на просветителството; во време во кое разумот бил на пиедестал, го негирал постоењето на Бог?
Роден на 16 декември во градот Бон во далечната 1770 година, Бетовен потекнувал од семејство на музичари, а неговиот прв учител по музика бил неговиот татко.
А кога зборуваме за неговиот роденден - дали знаете од каде го црпиме сведоштвото за тоа? Од зачувана белешка во регистарот на бонската црква „Св. Ремигиј“, во која се забележува дека Лудвиг Бетовен бил крстен на 17 декември 1770 година. Се верува дека детето се родило еден ден претходно, бидејќи смртноста на доенчињата во тоа време била висока и децата веднаш биле крштевани.
Не случајно наречен виенски класик (заедно со Хајдн и Моцарт), овој надарен човек поминал децении во музичкиот центар на Европа - Виена, каде што уживал во покровителство на голем број аристократи. Забележуваме дека тој секогаш стоел пред нив во позиција бидејќи композиторот бил свесен за своите можности.
И покрај неговиот музички гениј, тој не успеал да создаде сопствено семејство и да има деца - ако, се разбира, не ги броиме неговите десетици вдахновени дела.
Сепак, најголемата драма на композиторот е тоа што на почетокот на 19 век започнува да го губи слухот. Поради тоа, во подоцнежните години тој станува избувлив и мрачен. Во 1819 година неговата комуникација се одвивала само во писмена форма – преку т.н „тетратки за разговор“.
Со текот на времето, слухот на Бетовен ослабува во таа мера што на крајот од премиерата на неговата величествена Деветта симфонија, тој не можел да го слушне аплаузот на публиката, туку се свртел за да го види громогласниот аплауз на присутните.
Последните месеци од животот Бетовен ги поминува во постела. Починал на 26 март 1827 година на 56-годишна возраст. За време на неговата погребна поворка, толпа од повеќе илјади луѓе се собрале на улиците на Виена. Неговиот погреб бил извршен во црква и бил погребан со голем католички обред, вклучувајќи и реквием.
Како што споменавме, без записите зачувани во црковниот регистар, веројатно долго ќе талкавме во потрага по датумот на раѓање на генијот.
Да не заборавиме дека и таткото на композиторот и самиот Лудвиг служеле на архиепископскиот двор, а еден од првите учители по оргуљи на Бетовен бил извесен добродушен францискански монах.
Во својот тестамент од Хајлигенштад, напишан на почетокот на 19 век, Бетовен забележал: „Господи, гледаш до дното на мојата душа, знаеш дека во неа има љубов кон човештвото и желба да бидам добар човек“. Од истиот документ разбираме и каков бил односот на композиторот кон своите ближни – им напишал на своите браќа: „Всадете во вашите деца добродетели – само тие можат да го усреќат човекот, а не парите“. Зборувам од искуство“.
Единствениот ораториум, дело на виенскиот класика, се вика „Христос на Маслиновата Гора“ (1803) и е посветен на настаните околу фаќањето на Спасителот во Гетсиманската градина пред Неговата смрт на крстот.
Верата на Бетовен во познавањето на Бога преку уметноста е важна тема во неговите „тетратки за разговор“, а композиторот смета дека неговата „Свечена миса“ (1819–1823) е врв во неговото творештво.
Покрај ораториумот и свечената миса, духовните дела на Бетовен ја вклучуваат и неговата миса во С-Dur (1807), како и циклус од шест песни базирани на стихови на германскиот поет Гелерт (1803).
Мора да напоменеме дека благодарение на уметноста, Бетовен ја почувствувал близината на Бога до себеси. „Господ е поблиску до мене и мојата уметност“, тврдел композиторот, „отколку до другите луѓе“. Музиката е повисоко откровение од секоја мудрост и философија“.
Во пролетта 1825 година, Бетовен се разболел многу тешко и два месеци бил блиску до смртта. Кога оздравел, како благодарност во третиот дел од неговиот Гудачки квартет бр. 15 напишал: „Песна за благодарност до Бога за моето исцелување, во лидиска скала “.
Бетовен имал изглед на мрачен и тежок човек. Не би можеле да кажеме дека бил понизен и смирен, бидејќи во неговите писма има дури и незадоволство од Бога. Но, само кога би размислиле за неговиот тежок живот - детството поминато со татко кој пиел, кој го терал постојано да свири; губење на мајка си кога бил млад; губењето на слухот и неговата глувост, осаменоста – тогаш би можеле да разбереме како околностите на животот го одбележале ликот на овој гениј.
Веројатно не еднаш во душата на Бетовен се вовлекло болното прашање зошто Бог, кој го обдарил со толку огромен музички талент, допуштил да го изгуби слухот.
Пред смртта Бетовен се причестил. Се разбира, мора да имаме на ум дека Бетовен бил крстен во католичка црква. Овде е добро да се потсетиме на зборовите на митрополитот Иларион (Алфеев) за музиката на длабоко религиозниот Бах (кого Бетовен многу го ценел), дека таа се заснова на религиозно искуство кое ги надминува конфесионалните граници и е заедничка човечка сопственост.
Рускиот пијанист Алексеј Володин смета дека композиторите како Шуман, Бетовен или Моцарт се издигнале над себе во моментот на креативноста, секој од нив го победил човечкото во себе, станал творец, во секој од нив се појавило нешто божествено.
Бетовен имал кривулест пат на верата - на моменти чувствувал занес и поклонение пред Бога, понекогаш гнев и сомнеж. Но, дарот Божји, кој композиторот го развил и го запечатил во своите дела, ги надминува неговите слабости и сведочи за бескрајната моќ и слава Господова. Мора да признаеме дека музиката на виенската класика, како онаа на сите големи композитори, е проповед во звуци. Беседа дека хармонијата во целиот универзум и животот на секој од нас не е воден од случајност, туку од врвен божествен разум.
Автор: свешт. Ивајло Борисов /bogonosci.bg/
За Преминпортал подготвил: Симеон Стефковски
16.12.2023 g.
СРЕЌЕН РОДЕНДЕН ЛУДВИГ ВАН БЕТОВЕН🎼🎵🎶🎹♥️
https://youtu.be/5ZKWcn7bqsQ?si=ES5HhB7gsLiYw8ho
Друго:
http://www.youtube.com/watch?v=_4IRMYuE1hI
http://www.youtube.com/watch?v=_GS0MKH0TDA
http://www.youtube.com/watch?v=YAOTCtW9v0M
http://www.youtube.com/watch?v=Wod-MudLNPA
Душан Хр. Константинов
Лудвиг Ван Бетовен (1770 – 1827), апсолутно и без сомнение е најгенијалниот музички творец и композитор во досегашната уметничка историја. Поради своето фламанско потекло, тој често претставувал вистинска духовна загатка за своите современици – Германците, коишто не можеле да ги сфатат многуте црти на неговиот оригинален карактер. Неговиот најдобар животописец Ромен Ролан, сосема точно забележал, дека многу од цртите на Бетовеновиот карактер не се чисто германски.
Овој голем човек, кој од Светиот Дух бил даруван со огромен музички дар, имал тажно детство. Младоста му била тажна поради материјални грижи. Во 1878 год., Бетовен ја загубил својата многу сакана мајка, така што во својата седумнаесеттата год., тој веќе бил глава на семејството. Некои основни познавања од ангелоподобната уметност – музиката, добил од Хајдн, Албрехтсбергер и Салиери. Во 1792 год., тој се населува во раскошно убавата Виена, која е позната како престолнина на германската музика. Но, „од 1796 – 1800 год., наглувоста почнува да запустува“.
Можеби е Божја промисла, тоа најгенијалните луѓе најмногу да страдаат, за на тој начин уште повеќе да се возвеличат и да станат богообразни. Музичкото творештво на Бетовен продолжило и покрај секојдневните неволји, страдања, озборувања и нечесни постапки од околината. Бетовен, иако бил болен, беден, несреќен, иако не чувствувал љубов од неговите пријатели и од љубената, сепак не подлегнал, бидејќи знаел дека вистинскиот христијанин и благородник, се челичи во страдањата, слично како што се кали челикот во огнот. Тој велел:
„Сакам да ѝ се спротивставам на својата несреќа, ако тоа воопшто е можно. Но, во животот мој, има мигови кога се чувствувам како најбедното Божјо создание!“
Ромен Ролал напишал: „Сите тие внатрешни трагедии, ќе ги пронајдеме во неговите дела од 1802 год… тоа се шест херојски и трогателни религиозни мелодии на Гелертовите зборови… Нè заразува со храброста и среќата, која ја чувствува во својата борба и со опиената свест, која Го чувствува Бога во себеси.“ Бетовен Го носел Бога во своето кристално чисто срце, зашто носел „нешто пуританско во духот: распуштените разговори и мисли го ужаснувале; Тој имал непоколебливи погледи за светоста на љубовта.“ За ова сведочи и неговиот близок пријател Шиндлер, кој вели дека Бетовен, „низ животот одел со девствен срам, немајќи никаков повод да се укори себеси заради некаква слабост.“
“The Incident at Teplitz”: Carl Rohling (circa 1887) Beethoven, Goethe and the imperial family
Бетовен, најдоследно ја почитувал Божјата заповед за одмаздата. Во едно писмо до госпоѓата Штрајхер, тој напишал: „Јас никогаш не се одмаздувам“. Кога треба да работам против другите луѓе, јас тоа го правам само толку, колку да можам да се одбранам и да го спречам исполнувањето на злото.“ Тој го мразел секое насилство и верувал дека „добрината е единствениот знак на надмоќност.“ За него парите не претставувале ништо и не можеле да се споредат со среќата:
„Учете ги своите деца на добродетелта, зашто само таа може да ги направи среќни, а не парите. Зборувам од искуство. Добродетелта ме научи да издржам во бедата.“
Овој врвен музичар, многу го љубел својот внук Карл, кому му бил старател. Кога се обиделе да му го одземат тоа старателство, Бетовен во молитвено расположение Му се обратил на Бога: „О, Боже! Единствена моја одбрано и прибежиште! Ти проникнуваш до дното на мојата душа и ги знаеш болките кои ме мачат. Затоа, праведно е да страдаат оние што сакаат да ми го одземат моето богатство – Карл. Послушај ме, Ти, најсовршено Битие, чие име не го знам, сослушај ја топлата молитва на најнесреќниот од сите Твои созданија… Господи, помогни ми! Гледаш дека целото човештво ме остави, затоа и не сакав да се помирам со неправдата. Услиши ја молитвата моја, та барем во иднина да живеам за својот Карл!“ Но, морално расипаниот внук, не бил достоен за Бетовеновата љубов, која постојано го повикувала: „Мој драг сине!… Дојди, дојди при верното срце на татка си!“
Carl Schweninger, “Portrait of Beethoven in a stormy landscape”
Бетовен немал некое особено образование, но сепак во својот дом имал мала книжевна ризница. Многу често и со голема радост тој ја читал книгата од теологот Тома Кемписки „Следи Го Христа!“ Ги читал и Кант, Боде, Зојме, Коцебу, Шекспир и Феслер. Многу сакал да разговара за философијата и верата. Размислувал за компонирање на музички дела на религиозни теми, како што биле: „Тој купува планови за иднината… библиски ораториум за Саул и Давид“. Во 1827 год., предлага концепт за нова симфонија: „Адаџо I кантика“- религиозна песна во вид на симфонија, на постар начин (Господи Боже, ние Те фалиме! Алилуја).
И покрај сите свои лични трагедии, според тврдењето на Ромен Ролан, Бетовен останал „победник – победник над човечката просечност, победник над сопствената судбина, победник над сопствените страдања“.Тој велел: „Жртвувај ги животните ништожности, секогаш принесувај ги нив на жртва на својата уметност! О, Бог над сè!“ Христос, секогаш му бил најголем образец, од Кого тој барал сила, не за да ги победи своите непријатели, туку за сопствената макотрпна борба: „Боже, дај ми сила, за да се победам себеси!“ Бил голем човек, искрен верник и речиси совршен христијанин.
Beethoven at the piano.
Бетовен копнеел по Божјото присуство. Тој велел: „Ништо не е поубаво од тоа, да Му се приближиш на божеството и со Божјите зраци да го осветлиш човечкиот род.“ Бога најнепосредно Го среќавал во природата: „Семоќен! Среќен сум во горите, кадешто секое дрво зборува за Тебе, Боже! Какви прекрасни убавини! Во овие гори, на овие брегови постои мир, кој ублажува!“ За Бетовеновата љубов кон природата, Ромен Ролан заклучил: „Закопан сам во себеси, одвоен од другите луѓе, тој наоѓаше утеха само во природата.“ Но, уште повеќе во Бога – најчистиот извор на секоја утеха: „Божество! Ти проникнуваш од висините среде моето срце, го познаваш, знаеш дека е исполнето со љубов кон луѓето и дека сака да прави добро!“
Обраќајќи им се на своите пријатели, Бетовен не заборавал да Го моли Бога за нивна заштита. Така, во писмото до д-р Веглер тој напишал: „И те молам во мое име, нежно да ги бакнеш Лорен и децата, и да мислиш на мене. Бог нека ве заштитува!“
На крајот од животот, по извршената четврта операција во Виена, во февруари 1827 год., Бетовен му напишал на Можелес:
„Јас ѝ се предавам на судбината и само Бога Го молам, да ме заштити од скудност со Својата божествена волја, сè дури е потребно да го поднесувам ова постепено разделување од животот. Тоа ќе ми даде сила да ѝ се потчинам на Божјата волја и трпеливо да ја поднесувам својата судбина, па, колку и да е таа тешка и страшна.“
Неколку години претходно, во едно од писмата до д-р Веглер, за Вистината во Која секогаш верувал, тој напишал: „Што ќе биде на крајот на краиштата, тоа само Бог го знае!“
Бетовен, чијашто музика кај луѓето предизвикува радост, мир и чувство на божествена совршеност во поглед на таа прекрасна уметност, речиси ниту еднаш во животот не доживеал вистинска радост (освен во неговите молитвени обраќања кон Бога, како и во своето блескаво творештво). Повикувајќи кон Бога, тоа и го признал: „О, Провидение! Дај ми само еден ден, еден ден на вистинска радост!“ Сепак, Бетовеновата вера во Бога, била дијамантски цврста, искрена, скоро света, чиста, трајна и непоколеблива. Затоа, во едно писмо до својот морално сиромашен внук, тој подвлекол: „Бог никогаш не ме напушти!“
„Бог над сè! Боже ние Те фалиме! Алилуја!“
