БОГОМИСЛИЕТО И ЧУДЕСАТА НА СВЕТИОТ ПРОРОК

Светиот пророк Илија е роден 816 година пред Христа, од племето Ароново, во градот Тесва, Галатија зашто е наречен и Тесвиќанец. Неговиот татко Савах, видел ангели Божји околу детето како со оган го повиваат и пламен му дават да јаде. Тоа било предзнак на огнениот карактер на пророкот Илија и на неговата од Бога дадена огнена сила. Овој Божји избраник уште од утробата на неговата мајка, сета своја младост ја минал во богомислие и молитва, повлекувајќи се често во пустина во мир да размислува и да се моли. Најголем судир Пророкот имал со израелскиот цар Ахав и со неговата лоша жена Језавела, затоа што отстапиле од правата вера, поклонувајќи и служејќи им на мртвите идоли.
Св. пророк Илија бил голем ревнител и неустрашив борец за верата, правдата, вистината. За неговиот живот и дело постојат повеке чудеса што тој ги направил со името и силата на вистинскиот Бог. На негова молитва, небото се затворило и немало дожд три години и шест месеци; потоа, измолил оган од небото кој ја запалил жртва на својот Бог, додека жреците на Вал тоа не можеле да го сторат; пак по молитва на св. Пророк, Бог пуштил дожд од небото. Чудесно го умножил брашното и маслото во куќата на вдовицата во Сарепта, и, и го воскреснал умрениот син - единец. Му прорекол на царот Ахав и Језавела дека кучињата ке ги изедат и ке им ја лижат крвта, што и се случило. На планината Хорив, Пророкот разговарал со Бога, а пред неговото заминување за наследник го одредил Елисеј, давајќи му ја својата наметка која била чудотворна и најпосле се вознесол на небото во огнена кочија и огнени коњи.
На гората Тавор се јавил заедно со Мојсеј кога Господ Исус Христос се преобразил. Пред крајот на светот, светиот пророк Илија повторно ке се јави да ја поништи силата на Антихристот (Откр. 11, 1). Заради неговата ревност, правда и повторно доаѓање на земјата, нашиот народ посебно го слави и почитува.

ИЛИНДЕН
НАЦИОНАЛЕН ПРАЗНИК НА МАКЕДОНЦИТЕ

Во Православната Црква се почитуваат и слават поголем број пророци, меѓутоа, особено место му припаѓа на светиот пророк Илија, посебно кај македонскиот народ, зашто неговиот празничен ден, а нашиот славен - Илинден, кој стана македон¬ски непокор и простум, втор Велигден. Нашите претци во самиот почеток на 20-от век го избрале денот на Свети Пророк Илија - 2 август 1903 година да кренат востание, да објават војна на една толку моќна и силна османлиска империја. Знаеле нашите комити дека ќе ја изгубат битката, дека ќе дадат голем број невини жртви, но тие знаеле, исто така, и верувале дека преку чинот на Илинденското востание, Европа и светот ке дознае за еден многу мал, но затоа најстар народ во Европа. Народ кој не бара туѓи територии, но бара национална слобода на една колку заборавена, толку и непозната земја на немирниот Балкан; кој сака да биде господар на својата земја. Бара своја самостојна Црква која била укината на незаконит начин.

ЗА ИЛИНДЕНСКИТЕ ИДЕАЛИ ВРЕДИ ДА СЕ ЖИВЕЕ, БОРИ И АКО ЗАТРЕБА ДА СЕ УМРЕ!

На браникот на тие свети идеали, за кои вреди да се живее, но ако затреба и да се умре, македонските комити ги принесоа на жртва своите млади животи, пролевајќи ја својата сопствена крв и определувајќи се за вечност го презреле временото, согласно зборовите на познатиот јунак од "Мечкин Камен", Питу Гули, кој на Панихидата на починатите во храмот "Свети Никола" во Крушево вели: "Браќа, оваа панихида, оваа света заупокоена молитва не е само за нашите погинати браќа и сестри, туку таа е и за сите нас, бидејќи и сите ние ќе загинеме"! Според тоа, нашите борци - Илинденци во името на Бога се колнеа пред евангелието свесно одејќи во смрт, да загинат заради правдата и слободата на својот народ и земја. За нив и за сите чесни и побожни души, пред живиот Бог, вистинскиот човек никогаш не е мртов, а нечовекот е мртов и додека ја гази оваа земја - дамнешна порака на нашите мајки и татковци, на Црквата наша Светиклиментова. Ако веќе мора да се умре и не може да се избегне смртта, тогаш, „подобро мртов човек, отколку жив нечовек".
Илинденското востание иако заврши без успех, македонскиот народ и во сопствената земја, но и каде да оди по белиот свет го прославува и се напојува од тој непресушен вруток на илинденските востаници и херои со надеж дека по Крстот и голготата ке дојде и Воскресението - Велигден. Зашто привидно иако победила силата над слободата, и неправдата над правдата - Илинденскиот идеал продолжува да живее во секоја македонска душа. Македонскиот народ ја има моралната победа која е потврдена и опеана во многу епски чинови.
Еден поет, учесник во востанието - Арсени Јовков, години подоцна, за оние што ги продаваа дрвените дедовски рала за да купат пушки, за тие што ги затворија кепенците на пропаднатите дуќани за да развијат ал-барјаци, ќе проговори со зборовите: "На овој збир од безимени борци, од непознати херои што ги посеаја македонските планини со своите бескрсни гробови, на таа народна маса што нема име, но остави историја, што не говори за себе, но создаде дела што Говорат за неа, што ја влечеше најцрната балканска робија, но даде Илинден 1903, на неа - нашиот поклон, од неа нашата восхит "

ВАШАТА ЦЕЛ Е ГОЛЕМА И ВАШАТА БОРБА Е СМИСЛЕНА...

Оваа морална победа и почит кон нашите борци ја потврдува и самиот непријател и тоа не некој случаен слободоумник од редовите на непријателот, туку самиот началник на крушовскиот гарнизон со зборовите: "...Напразно сме гледале во вас "ешкија " (разбојници). Вашата цел е голема и вашата борба е смислена. Напред, по овој страшен но славен пат по кој сите народи ја постигнале слободата "

Македонските комити биле свесни и знаеле дека оние што го убиваат телото, не можат да ја убијат и душата, спомените и подвизите! Тие засекогаш ке останат да живеат во својот народ и ќе постанат жив идеал на кој постојано ќе се навракаат и напојуват идните генерации до конечна победа. Во долгата и мачна голгота од нашата историја, Македонецот ја чувал својата прадедовска вера и сопствената душа како најголемо и најсвето богатство на човековиот живот. Таа е повредна од целиот материјален свет, од сите земни почести, власт, наслади, уживања. Ништо во светот не може да се вреднува со Боголиката и бесмртна човекова душа. Таа е најскапоцениот Божји дар подарен на човекот и затоа треба и најмногу да ја чуваме. "Инаку, каква ни е ползата ако го придобиеме и целиот свет а душата своја ја изгубиме. "
Живеејќи постојано со овие Божји евангелски вистини, нашите предци - Илинденци и тие пред и тие по Илинден секогаш духовното го ставале над материјалното, вечното над привременото. Телото го жртвувале, но душата своја ја чувале чиста и неизвалкана - избирајќи го потесниот и трнлив, но спасоносен пат кој води во Царството небесно. Токму затоа, на свечената маса, покрај камата и пиштолот стоел и Чесниот крст и Светото Евангелие пред кое клечеле и се колнеле македонските востаници да се борат за правда, за слобода се до конечна победа. Бидејќи малиот и сиромашен македонски народ немал помош и заштита од никаде, а ја знаеле својата бројност, сила и моќ односно, немоќ, единствено во праведната борба, се ослониле на Бога. Знаејќи го, пак, животниот пат, карактерот и ревноста на Божјиот човек- светиот пророк Илија, токму него го избрале за свој заштитник и патрон. Неустрашливиот ревнител за вистината и правдата, не се плашел од никого кога требало да се ревнува за вистинската вера, за праваата и слободите на народот, па макар тоа биле и царските достоинства. Затоа македонскиот страдален народ силно верувал дека Бог преку својот ревнител ке му помогне да се спаси од иноверната власт на големата отоманска империја. Заради тоа, Светиот пророк Илија на големо се слави и почитува во нашиот род македонски.

СВЕТИОТ ПРОРОК ИЛИЈА ВО НАРОДНОТО ТВОРЕШТВО

Бидејки на молитвата од Пророкот Илија, Бог го заклучил небото и три години и шест месеци не паднало дожд во земјата Израел заради престапите на царот Ахав и царицата Езавела, православните верници веруваат дека св. Илија е клучарот кој го заклучува и отклучува небото, кој го пушта или запира дождот. Постои верување дека со летните грмотевици управува светиот Пророк. Марко Цепенков запишал во своите записи дека во деновите кога има грмотевици, св. Илија трча со својата огнена кочија по облаците за да ја втаса ламјата и да ја убие оти таа ги пасе житата. Овој празник особено во кумановско се почитува и празнува, не се работи во поле за да се заштитат од удирање на громови во полето, по луѓето и стоката. За името на овој светител постојат и други верувања и преданија.
Светиот пророк Илија е патрон и покровител на кожуварите, самарџиите и керамидџиите (ако сеуште ги има). За ова попширно ке прочитате во книгата "Македонски народни празници и обичаи" од Др. Марко Китевски. Ке ја најдете во црквите во Скопје.