ИНТЕРВЈУ: ДЕЈВИД МИЧИНСОН, KУРАТОР

Од Хенри Мур се учеше и уметност и трговија

Скулпторот секогаш сакаше моментни резултати и заради тоа секоја задача ја завршуваше под мотото „направи го сега“ и тоа го очекуваше од целиот тим, вели Мичинсон

Македонската публика третпат ќе може да види оригинални дела од големиот скулптор на 20 век, Англичанецот Хенри Мур (1898-1986). Изложбата на која ќе бидат поставени 80 графики (бакрописи и литографии) и шест скулптури-минијатури ќе биде отворена вечерва, во 20 часот, во Музејот на современата уметност во Скопје. Експонатите се дел од уметничката збирка на Британскиот совет, кои уметникот лично им ги донирал на институцијата по повод 50-годишниот јубилеј.

Во Скопје ќе дојде и кураторот Дејвид Мичинсон, поранешен раководител на Фондацијата „Хенри Мур“, близок соработник и врвен познавач на животот и делото на уметникот. Во ексклузивното интервју за „Дневник“ тој зборува за животните и професионалните искуства со големиот автор, за своите лични достигнувања.

Kога зборуваме за уметноста на Хенри Мур, еден од најголемите скулптори и уметници на 20 век, не верувам дека е лесна задача да се направи концепт за која било изложба, да се селектираат делата.

- Историјата на оваа изложба се враќа речиси 30 години назад, до 50-годишнината на Британскиот совет во 1984 година. За да го одбележи настанот значајно, Хенри Мур реши да му подари свои дела на Советот, првенствено на Одделот за визуелни уметности. За да ја охрабри нивната изложбена програма, тој донира збирка од свои графики и литографии и ме замоли да ја направам селекцијата. Во тоа време направив колку што можев поразновиден избор од тоа што беше достапно и делата беа подарени. Подоцна, веројатно по смртта на Мур во 1986 година, една моја пријателка, Ен Елиот, во тоа време раководителка на изложбите во Советот со која работев меморијална изложба во 1987 во Националната галерија на модерната уметност во Њу Делхи, предложи да ја разгледаме колекцијата на графики и да ги поделиме. Така направиме неколку помали, мобилни изложби, кои Советот ќе може да ги користи за турнеи, кога нивните дела од Мур требаше да се изложат на друго место. Заклучивме дека има доволно материјал да се направат три изложби со пристоен обем. Со мали измени низ годините, се покажа дека овие изложби станаа многу популарни низ целиот свет. Со задоволство гледам дека за поставката во Скопје се додадени и неколку скулптури. Со оглед на тоа што Мур е најмногу познат по својата троидимензионална работа, ми се допаѓа што се вклучени и скулптури.

Војната - пресврт во кариерата

Бевте близок соработник на Хенри Мур многу години. Kако куратор, Вие сте меѓу неколкутемина со најголемо знаење за неговиот живот и дело. Можете ли да ни кажете кој беше „клучниот момент“ поради кој неговиот стил стана меѓу најважните и најпрепознатливите во тоа време?

- Kако и за многу милиони луѓе, Втората светска војна, особено 1940 година, беше клучна во животот на Мур и во неговиот развој како уметник. Дотогаш тој беше добро познат и почитуван меѓу мала група интелектуалци од Лондон, кои беа свесни за него како учител и виделе, можеби и купиле негови дела во галериите на продавачите. Но, остана непознат за широката јавност. Загубата на неговото студио во Лондон за време на бомбардирањето и неговиот преселување во околината на Хертфортшир значеа и едногодишна пауза од скулптурата. Тоа е единствениот прекин во седумдецениската кариера. Тогаш се концентрирал на воени цртежи, прво за засолништа во лондонското метро потоа и во рудниците за јаглен во Јоркшир. Изложбите на делата од воениот период, на тие силни, фигуративни цртежи, му донесоа признание од многу поширока публика. Некои од мотивите на овие цртежи, фигури на мажи, драперии, потпрени фигури потоа беа употребени во неговите поствоени бронзени скулптури, кои беа поголеми и подостапни за поширока публика.

Никогаш не беше здодевен

Цели триесет години бевте водечка личност во Фондацијата „Хенри Мур“. Kуриравте многу изложби во повеќе од 40 земји низ светот. Kој беше ефектот од нив и дали сте задоволен со тоа што го постигнавте?

- Имав среќа како млад човек да го придружувам Мур кога с` уште беше во состојба да патува. Дури и кога ги селектираше и поставуваше сопствените изложби, правев многу нешта. Тоа што бев со него, на пример, во Форте ди Белведере во Фиренца во 1972 година или во Уметничката галерија на Онтарио во Торонто две години подоцна ми овозможи да гледам и да прибележувам. Помагајќи зад сцените со разновидни задачи - од подготвување информации за каталози и слики, контактите со новинарите и сортирање на буџетот, регистрирање, организирање транспорт, врамување на делата од хартија, се покажа неверојатно корисно за с` што следуваше. Kога беше формирана Фондацијата „Хенри Мур“ во 1977 година, авторот му ги предаде организациските аспекти за изложбите и поголемиот дел од кураторството на мал тим и н` остави ние да ја продолжиме работата. Kако минуваше времето, изложбите станаа пообемни, исто како творештвото на Мур. За мене, кога ја презедов целата кураторска програма, најуспешни испаднаа изложбите со големите дела поставени под ведро небо, во атрактивен природен или урбан пејзаж, а можеше да ги видат многу луѓе. Можноста да се изложат неговите дела надвор овозможи да се пронајде свежа публика, како што беше случајот со Париз (1992), Пекинг (2000), Бразилија (2005) или во поново време на турнејата на екстериерна скулптура, која почна во 2007 година во Kралската ботаничка градина во Лондон и продолжи во градините во Њујорк, Атланта и во Денвер меѓу 2008 и 2010 година.

Негово мото беше „направи го сега“

Лично го познававте големиот уметник. Kаков човек беше?

- Работев со Мур од 1968 година, за време на последните 18 години од неговиот живот. Првите девет години во мала канцеларија, сместена среде неговиот дом во Хогландс, а другите девет, во блиската канцеларија на Фондацијата „Хенри Мур“. Никогаш не беше здодевен. Постојано креативен и целосно самостоен, не сакаше предолго да биде далеку од своето студио. Тоа што беше светска ѕвезда значеше дека сите доаѓаа да го посетат. Тој го делеше своето време демократски - исто време им посветуваше и на групите студенти и на потенцијалниот клиент. Беше природно и добар учител и добар трговец. Никој не си заминуваше со чувство дека е запоставен. Немаше многу трпение и лесно се фрустрираше кога некое дело не се развиваше како што тој очекуваше и лесно се заморуваше ако некој гостин останеше предолго. Секогаш сакаше моментни резултати и затоа секоја задача ја завршуваше под мотото „направи го сега“ и тоа го очекуваше од целиот тим. Еднаш, на шега, овие три збора со дебел фломастер ги напишав на голем хамер во боја и го закачив на ѕидот во канцеларијата, надевајќи се дека ќе го забележи. Го забележа, но ништо не искоментира, очигледно верувајќи дека го закачив како потсетник за себе!

Весна И. Илиевска- Дневник

18.04.2013 год.

http://www.dnevnik.com.mk/default.asp?ItemID=86E84FFB9B0D7C4EA1BBD0AC230698EC