логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

Патолошката желба за дисциплинирање е болест на некреативците

Неодамна налетав на едно интервју со мојот личен херој од секојдневието – Весела Богдановиќ, учителката од основното училиште „Кочо Рацин“, од село Ивањевци, општина Могила. Како што веројатно добро сте упатени, таа секако е една од најдобрите учителки кај нас, а официјално е и во 50-те најдобри во светот.

Во тоа интервју во очи ми падна една нејзина реченица која одамна е моја општа дијагноза за времето што го живееме. Имено таа зборувајќи за односот на државата кон наставниците вели: „Проблемот е што постојано се ловат грешки место да се ловат квалитетите кај секого.“ Овој нејзин став може да се генерализира на сите нивоа, за сите професии и сите институции и да добиеме една општа слика за заедницата.

Имено, севкупната атмосфера која владее е атмосфера на едно банализирано разбирање на Фукоовската идеја за дисциплина врз основа на казна. Едноставно е – казната генерира дисциплина (или барем во нивното банализирано не/разбирање е едноставно). Но, прашањето е што со неа? Што може да роди дисциплинирањето? Еве дури и да го исчистиме овој концепт за дисциплина од политичките и партиските примеси и да кажеме дека целта не е да се продуцираат партиски дисциплинирани послушници (што впрочем нив им е цел), ами дисциплинирани наставници, дисциплинирани доктори, дисциплинирани професори, дисциплинирани чиновници…. И?

Единствено што од тоа ќе произлезе, драги мои е мравјалник. Обичен мравјалник и ништо повеќе. Ниту една дисциплина, никогаш и никаде не донела креација. Впрочем, прво бил хаос, па потоа космос. Прво бил нередот, слободата и спонатаноста, па дури потоа редот. Овој космос, оваа суреденост (космос на старогрчки значи токму тоа – суреденост, ред, поредок, наспроти хаос) – та не постоела таа од века и не ќе постои до века. Впрочем, дури и уште повеќе – никаков ред воопшто не може да произлезе од дисциплинирањето. Редот не е резултат на дисциплинирањето. Редот настанува во чинот на творештво, тој е изблик на творечки имплус, а не на дисциплина. Впрочем, редот е функција на творештво, резултат на хаос. Совршенството во едно уметничко дело кое го читаме како ред, е производ на творечкото нурнување во нередот, тоа е изблик од хаосот на уметниковиот свет.

А и тој ред ѓавол да го носи, па тој ни треба само како период на одмор, на земање здив и оддишка од исцрпувачките состојби на творечкиот хаос. Оти зошто инаку би го посакувале, зошто инаку и личноста и општествата би тендирале кон состојба на ред? Па баш затоа оти тој ред е конфортната зона во која земаме здив пред повторно да се нурнеме во подрачјето на неизвесноста и палавоста на духот што твори! Творештвото е умор, творештвото е напор кој тешко се поднесува, затоа и почесто и пречесто посегаме по редот како баналност на секојдневието.

Ако за ова не му верувате на философот (а и во право сте, философите не се за верување, дополнително ако се мажи, оти вистинските мажи не си достојуваат на зборот – но за ова во друга прилика), прашајте ја и науката. Таа сè повеќе е убедена дека редот никне од хаосот, дека под површината на овој привиден, макро-ред, врие еден микро-неред, кој впрочем го создава редот. Еден лауреат на Нобелова награда напиша книга која дури и ја наслови токму така Ред од хаосот! Така, е драги мои: ред од хаосот. И тука авторот убаво покажува на примери од хемијата, физиката, биологијата…како функционира тоа. (Тешка за читање, но умна книга, ви ја препорачувам во убав македонски превод е – што во последно време е реткост, но и за тоа во друга прилика).

Затоа, не наседнувајте, драги мои – редот нема да се роди од оваа патолошка желба за дисциплинирање изразена преку казни и закани. Впрочем, еден мој драг професор (чиј асистент имав чест да бидам), знаеше да каже – единствено полошо од неред е привиден ред. Затоа и не се залажувајте, оти ова дури не е ниту ред, ова е привиден ред. Привид создаден од наметната дисциплна која, повторно Фукоовски, создава симулакруми. Ние живееме во симулакрум, ова е заедница на илузии, илузии кои се повистинити од самата стварност. Впрочем, Леб и сол одамна, антиципативно ја испеаја Као, какао: овде сè е као, овде сè е демек. И сите ние како недоведни дечиња си играме во тоа демек: демек ова е здравство, а ние доктори, демек ова е образование, а ние даскали, демек ова е судство, а ние судии… Ова е демек држава! И сè е добро… сè додека има дисциплина! Оти дисциплина само што не го родила редот и поредокот. Веруваат дека ништо друго не е доволно – ниту знаење, ниту талент, ниту волја, ниту убавина, уште помалку добрина. Само дисциплина и сè ќе си дојде на свое место.

Од таа опсесија со дисциплинирањето, како да им ја слушам мантрата: „само дисциплината ќе го стави во ред ова аздисано општество со аздисани поединци, затоа стегај уште малку, уште троа да стегнеме и еве го редот и поредокот, дисциплинирај и еве го редот, еве го на хоризонтот, не го гледате ли, пред нас е, затоа, дајте уште малку, само уште троа да стегнеме, ајде да запнеме, уште троа дисциплина, малку е, посилно, појако, удри, казни, дисциплинирај, дисциплинирај, дисциплинирај“… Но, единствено што може да никне од тоа, драги мои, се уплашени, демотивирани, некреативни поединци. И ништо повеќе.

Од каде произлегува оваа состојба? Зошто навистина е така, од каде таа патолошка желба за дисциплинирање преку казни? Зошто – како што би рекла учителката Весела – не се сосредочиме на квалитетите на поединците и институциите, наместо на нивните грешки? За тоа драги мои читатели, во следната колумна, каде ќе ви раскажам за мојата утописка визија за општество базирано на интристична мотивација. А до тогаш…вардете се од казните!

Д-р Трајче Стојанов

Извор:

http://faktor.mk/2015/09/29/patoloshkata-zhelba-za-distsiplinirane-e-bolest-na-nekreativtsite/



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Април 17, 2025
Festival.Simeon

ЈУБИЛЕЈ НА МУЗИКАТА - X ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН ФЕСТИВАЛ ПОЛИХИМНИА 2025

Од 11.04 - 15.04. 2025 год. во Скопје по десетти пат се одржа Интернационалниот фестивал на класична музика Полихимниа 2025. Единствен од ваков вид во нашата земја и оригинален по својата содржина и оваа година фестивалот се обиде да ги обедини најдобрите…
Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Авг 29, 2024 Литература 1071
TviTER231
Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 2641
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

Беседи

Старец Георгиј Капсанис - ЗНАЧЕЊЕТО НА БОЛКАТА ВО НАШИОТ ЖИВОТ

Старец Георгиј Капсанис - ЗНАЧЕЊЕТО НА БОЛКАТА ВО НАШИОТ ЖИВОТ

Во оваа нова состојба се чини дека смртта и болката имаат позитивно значење, како другата кожна облека со која Бог ги облекол Адам и Ева кога го напуштиле рајот за...

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

  Луѓето тежнеат кон правење идоли. Идол е сѐ она што човекот го става на прво место во своето срце, наместо Бог и наместо духовното растење во Бог. Луѓето сакаат...

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Поради тоа, браќа, бидејќи нè очекува бесконечна мака, да се потрудиме преку подвиг да ја избегнеме, со милостина да го пречекаме бедниот и да го угостиме, примајќи го туѓинецот, гладниот...

 Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Се случија две средби помеѓу слепородениот и Христос: првата додека уште беше слеп; и втората, откако прогледа и откако Го оправда Христос пред фарисеите. И фарисеите двапати се сретнаа со...

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

       Така, како што веќе напишав: ниту почетокот, ниту крајот на начинот на служењето на Светата Литургија се и ќе бидат исти со денешниот – ниту некој Собор ја прогласил за...

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Тогаш сфатил дека не треба да се врзува за ништо световно, и дека треба да живее единствено за Царството Небесно, односно за Бога. И навистина се оддал на богоугоден живот,...

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Eвангелската приказна за исцелувањето на болниот човек кој поголемиот дел од својот живот беспомошно лежел покрај бањата која ја опишал светиот апостол и евангелист Јован е пример на чисто милосрдие...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Ако Божјите информации што доаѓаат од словото на духовниот отец, од Светото Писмо, од делата на Светите отци ги прифаќаме само на ниво на разум, без да ги прифатиме во...

« »

Најново од култура

Православен календар

 

06/06/2025 - петок

Преподобен Симеон Столпник Дивногорец; Светиот маченик Мелетиј Стратилат и 1218 војници со жени и деца; Преподобен Никита Столпник;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на преп. Христов столпник Симеон Дивногорец 6 јуни/24 мај 2025

Тропар на преп. Христов столпник Симеон Дивногорец 6 јуни/24 мај 2025

Помазаник на Божјата благодат, од утроба посветен на славословие Господово, Симеон стана огнен молитвеник од земјата до небото, цврста поткрепа во Бога имајќи,...

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Си се вознел во слава, Христе Боже наш, и си ги зарадувал учениците со ветувањето на Светиот Дух, а со...

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски  25 мај/ 12 мај 2025

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски 25 мај/ 12 мај 2025

Ливан ја залеа со мириси, патеката на твојот живот,о голем столбу на православието, ревноста по Христа ја привлече благодатта,и со...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная