логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка


 

Свети Теофан Затворник

Влијание на духот на човековата душа и појавите во умствената, дејствителната (волевата) и сетилната област кои оттаму потекнуваат.
 
Се зафаќам сега за она што беше прекинато – што всушност се случило со душата по нејзиното соединување со духот, кој е од Бога. Душата од тоа сета се преобразила, и од животинска, каква е по природа, станала човечка, со оние сили и дејствија на кои горе е укажано. Но сега не станува збор за тоа. Пребивајќи така како што е опишано, таа освен тоа покажува возвишени стремежи и се искачува една скала повисоко,покажувајќи се како одуховена душа.

Такви одуховувања на душата можат да се видат во сите области на животот – умствената, дејствителната и сетилната. Во умствената област по дејствието на духот во душата се јавува тежнеење кон идеалноста. Токму тоа мислење во потполност се потпира на опит и проучување. Од она што на тој начин се дознава поединечно и неповрзано таа изведува воопштувања, донесува заклучоци и на тој начин добива основни тврдења за одреден круг на работи. Таа би сакала да се потпре на тоа. Меѓутоа, таа никогаш не е задоволна со тоа, туку секогаш сака повеќе, барајќи да го одреди значењето на секој круг на нештата во целокупното создание. На пример, што е човек – тоа се осознава со помош на набљудување, собирање на податоци и воопштување. Но, не задоволувајќи се со тоа, ние го претставуваме прашањето: “Што значи човек во рамките на целокупното создание?“ Барајќи одговор на ова прашање некој ќе каже: тој е врвот и круната на созданието; друг ќе каже: тој е свештеник – во таа смисла што ги собира гласовите на сите суштества кои несвесно Го воспеваат Бога и со разумна песна Му вознесува пофалби на Севишниот Творец. Повик на душата е да донесува такви мисли и за секој друг вид на нешта и за сите нив во целина. И ги донесува. Дали тие им одговараат на работите или не, тоа веќе е друго прашање, но несомнено е дека таа има повик да ги бара и донесува. Тоа и е тежнеење кон идеалноста, оти смислата на нештата е нејзина идеја.

Тоа тежнеење им е заедничко на сите. Дури и оние кои не ценат никакво познание освен опитното не можат да се воздржат од тоа и против својата волја да ги идеализираат работите, а тоа дури и да не го забележуваат. На јазик тие ги отфрлаат идеите, но на дело ги градат. Претпоставките кои тие ги прифаќаат и без кои не може да мине ниту една област на знаењето претставуваат всушност понизок ред на идеи.

Метафизиката и философијата претставуваат идеалистички начин на гледање, кои секогаш биле и ќе останат области на човековото знаење. Духот, кој секогаш ни е својствен како суштинска сила, сам Го созерцува Бога како Творец и Промислител, и душата ја повикува во таа невидлива непрегледна област.

Можеби на духот по неговата сличност на Бога му било наменето сите работи да ги созерцува во Бога, и тој би ги созерцувал да не беше падот. Но секако и сега оној кој сака да созерцува се што постои треба да тргнува од Бога или од оној символ кој со Бога е напишан во духот. Мислителите кои не прават така, веќе според самото тоа не се философи. Не верувајќи им на идеите кои душата ги изградила на темелот по наговор на духот, тие неправилно постапуваат кога не му веруваат на она што ја чини содржината на духот, оти едно е човечкото дело, а друго е Божественото.

Во дејствителната (волева) област од дејствата на духов се јавуваат желбата и чинењето на несебични дела или добродетели, па дури и повеќе – стремежот на (душата) да стане добродетелна. Всушност, дело на душата во таа нејзина област (волја) е уредување на минливиот човечки живот, да му биде добро. Исполнувајќи го тоа свое назначение, таа се чини во убедување дека тоа што го прави е или пријатно или корисно или потребно за животот кој го живее. Меѓутоа, таа не се задоволува со тоа туку излегува од тој круг и прави работи не затоа што тие се нужни, корисни или пријатни, туку затоа што се добри, благи и праведни, стремејќи се кој нив со сета ревност, без оглед на тоа што тие не даваат ништо за минливиот живот, дури не му ни годат и се воведуваат нему на штета. Кај некого споменатите стремежи се пројавуваат со таква сила што за нив се жртвува со сето свое битие, за да живее слободен од се. Пројавите на таквите стремежи се среќаваат насекаде, дури и надвор од христијанството. Од каде се тие? Од духот. Во совеста е нацртана нормата на светиот, добар и праведен живот. Спознавајќи ја таа норма преку соединување со духот, душата бива привлечена со нејзината необјаснива убавина и возвишеност и одлучува да ја прими во кругот на своите дела и својот живот, преобликувајќи се и себеси според нејзините барања. И сите чувствуваат такви стремежи, иако не им се предаваат во потполност; но нема ни еден човек кој повремено не се посветува на таквите дела.

Во сетилната област под дејство на духот, во душата, се појавува стремеж и љубов кон убавото, или, како што обично велат, префинетост. Карактеристична дејност на тој дел на душата е со чувство да ги доживува своите угодни или неугодни состојби и влијанија однадвор по мерка на задоволувањето или незадоволувањето на душевнотелесните потреби. Но меѓу чувствата заедно со корисните – така да ги наречеме – гледаме и некои некорисни, кои се појавуваат сосема спротивно од задоволувањето или незадоволувањето на потребите – чувството за насладување со убавината. Очите не можат да се одвојат од цвеќето или слухот од пеењето само затоа што и едното и другото е прекрасно. Секој го уредува и разубавува своето живеалиште на овој или оној начин оти така ќе бидат поубаво. Кога одиме на прошетка, го одбираме местото само затоа што е убаво. Над се тоа е насладата која ја пружаат уметничките слики, вајарските дела, музиката и пеењето, а и од се тоа повиmсоко е – насладувањето со делата на поезијата. Префинетите производи на уметноста се насладуваат не само со убавината на надворешната форма, туку особено со убавината на внатрешната содржина, со убавина која се созерцува со умот, со идеалната убавина. Од каде такви појави во душата? Тоа се гости од друга област, од областа на духот. Духот кој Го познава Бога природно ја бара Божјата убавина и единствено во неа бара наслада. Иако не може одредено да каже што е таа, сепак, носејќи го тајно нејзиниот нацрт во себе, тој точно може да каже што таа не е, изразувајќи го ова сведоштво со тоа што не се задоволува со ништо створено. Да се созерцува Божјата убавина, да се вкуси и да се насладат со неа потребите на духот, тоа е рајски живот.

Добивајќи знаење за таа убавина преку соединување со духот, и душата почнува да трага по неа, достигнувајќи ја на свој душевен начин, па час во радост се фрла на она што ја окружува а претставува одраз на таа убавина, а час самата измислува и произведува нешта во кои очекува дека ќе ја одразат, онака како таа ја замислува таа убавина. Ете од каде доаѓаат тие гости кои се разврзани од секое сетилно чувство, кои ја возвишуваат душата до духот и ја одуховуваат! Приметувам дека од уметнички производи јас во овој оддел ги вбројувам само оние чија содржина е божествената убавина на невидливите божествени нешта, а не оние кои, иако убави, сепак претставуваат само обичен душевно-телесен живот или земни работи кои го прават секојдневието на тој живот. Душата водена од духот не бара само убавина, туку во убавите облици бара и изрази на прекрасниот и невидлив свет, каде што духот ја повикува со своето влијание.

Ете значи што на душата и дал духот, бивајќи соединет со неа, и ете како душата покажува дека е одуховена! Не мислам дека за Вас било што од ова што е речено претставува тешкотија, но сепак, молам да не прелетате преку напишаното, туку се добро да разгледате и прифатите. Дали Вашата душа е одуховена? Па и Вие пеете и се занимавате со музика! Еднаш критички ќе ја преиспитаме таа Ваша страна, во светлина на споменатото барање – што треба да претставуваат зборовите на убавата уметност.

(Продолжува)   

Подготви: Б.Ѓ.

Посети:{moshits}



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

dobrotoljubie

Духовност

Октомври 20, 2024
TviTER281

Монашки и свештенички семинар во митрополијата на Киншаса (06.09.2024 21:29)

Со Божја благодат и благослов на Неговата Светост Папата и Патријарх Александриски и на цела Африка г. Теодор II, во Митрополијата на Киншаса, во Конго, се одржаа семинари за монасите и свештениците.
Јуни 30, 2024
Avraamovo.GOSTOLJUBIE

Света Троица во Стариот Завет

„Секоја енергија која од Бога се простира на творевината и се именува со многу имиња, од Отецот излегува, низ Синот се протега, а во Духот Свет се совршува“ (Свети Григориј Ниски, „За тоа дека не смее да се говори за три Бога“). Вистината за постоењето на…

За нафората

HRISTOS.nafora
Нафората е осветен леб,кој бил принесен на жртвеникот и чија средина е извадена и…

Проскомидија

TVIT602
·Што е Проскомидија? Еретиците немаат Проскомидија. Проскомидијата е уводниот дел на…

Јован Дебарски Архиепископ Охридски (30 август/12 септември)

Сеп 13, 2021 Житија 3213
Овој свет и богоносен отец наш Јован Дебранин, Архиепископ Охридски и прв ктитор на…

Свети свештеномаченик Харалампиј

Фев 23, 2020 Житија 7697
ih3387
Секој човек со своето раѓање добива лично име по кое го препознаваат во текот на целиот…

Најново од духовност

Православен календар (2)

 

22/12/2024 - недела

Божикен пост (на риба)

Зачнувањето на Света Ана; Св. Ана, мајката на Пророкот Самуил; Преп. Стефан Новосјаен; Св. Софрониј, архиепископ Кипарски;
Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светата Господова пророчица Ана мајка на Пророк Самоил 9 декември / 22 декември 2024

Тропар на светата Господова пророчица Ана мајка на Пророк Самоил 9 декември / 22 декември 2024

Се зарадува душата твоја во Господа,а таа радост по твоите молитви Христос ја пренесе на верните свои,о Ано смирена слугинко...

Тропар на светиот апостол Андреј Првоповикан 30 ноември / 13 декември 2024

Тропар на светиот апостол Андреј Првоповикан 30 ноември / 13 декември 2024

Како првоповикан меѓу апостолите,и брат на врховниот апостол,Андрее, моли го Владиката на сите,мир да ѝ подари на вселената,и на душите...

Тропар на светиот Христов маченик Парамон и другите 370 маченици 29 ноември / 12 декември 2024

Тропар на светиот Христов маченик Парамон и другите 370 маченици 29 ноември / 12 декември 2024

Исповедниче на вистината, сведоку на благодатта, проповедниче на слободата, Парамоне свети мачениче, трубо Божја за сведоштво,оправдание на твоите триста и седумдесет

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная