логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка


Протопрезвитер Михаил Кардамакис
Современите движења и духовноста

✣✤✣

 Неопходно е, макар и делумно, да се осврнеме на одредени движења кои создаваат нови проблеми и погрешна насоченост на човековите мисли и на иднината на човештвото. Станува збор за тенденциите, кои на одреден начин ја принудуваат човечката слобода, ја зголемуваат човечката трагедија и ја понижуваат човечката единственост. Токму поради оваа причина, тие претставуваат предизвик и призив за православната духовност, која е повикана да делува совесно и да преземе историска одговорност и активност, решително и креативно да содејствува во квалитативното пресоздавање на историскиот живот на човекот.

Во наше време постои тенденција проблемите на човекот да се набљудуваат психолошки, значи делумно и поединечно. Тоа бара проблемите да се решаваат со обраќање кон психоанализата и психијатријата, кои нудат индивидуална терапија и надминување на индивидуалната криза. Христијанската православна духовност, повикана е да сведочи дека вистинските  проблеми на човекот се духовни, т. е. соборни и лични, проблеми на меѓусебните односи и соборната одговорност. Таа е повикана решението да го побара во враќањето кон духовните димензии на постоењето, во соборноста и заедничарењето на човекот, со еден збор, во љубовта, во која личноста и духовноста наоѓаат целосна своја смисла. Во суштина станува збор за враќањето на човекот кон метафизичките и метапсихичките димензии, кон битијното и есхатолошкото искуство на христијанинот, кое претпоставува едно решително дело: ослободување од безизлезот на секој вид психологизам и надминување на индивидуализмот, кризата и разочарувањето. Зашто, денеска сè, а особено културата, натежнува кон индивидуализам и кон индивидуалистичка дезорганизација на животот. Најдлабоката и најголемата криза на човекот е неговиот пад од личност до индивидуа, неговата немоќ да се надмине себеси, што може да се согледа само преку личниот однос. Зашто, личноста, благодарение на својата слобода (иконата Божја), ја има особината на отвореност, на љубов кон другиот, а пред сè, кон Бога и Го познава во љубовта.
Во наше време се инсистира дека главните човечки проблеми се социјални, значи проблеми кои се однесуваат на хоризонталните или субординационите односи меѓу луѓето. Христијанската православна духовност проповеда дека не постои проблем кој нема духовна причина и решение, толкување и одговор. Сите проблеми се проблеми на човечката природа која ја изгубила својата духовност, која не ја победила својата шизофренија, или не стекнала својата внатрешна содржина. Ако инсистираме на нагласување на духовноста кај човекот, на нејзино повторно воспоставување и полнота на нејзината содржина, тоа го правиме не за да се откажеме од секаква друга активност, туку затоа што не постои активност без внатрешен двигател. И затоа треба да постои тесно, органско единство на духовноста и пророштвото, на духовниот живот и делувањето, на внатрешниот живот и надворешниот свет. Должни сме да дадеме искрено и делотворно сведочење, кое ќе ја преобразува заедницата и кое ќе се исполни на планот на општествениот живот, или, пак, да ја откриеме внатрешната рамнина и духовната длабочина на општествените проблеми. Правилно се истакнува дека наспроти сегашното општество со сериозни проблеми во својата основа и развој, „треба да се изнајде едно ефикасно „анти-општество“, заедница, во која уште сега ќе дејствуваат силите на идниот век. Меѓутоа, во центарот на ова барање е неопходноста да создадеме свети огништа на несогласување со општеството, што претпоставува понирање во размерите на духовноста и враќање кон совршеноста и светоста. Зашто ние сме луѓе на заедницата и за заедницата постоиме, тогаш кога сме луѓе на духовен живот и целосност“.

 Тенденција на нашето време е и тоа човечките или општествените проблеми да се ограничат само на економски, и така човекот да се трансформира во економски фактор, во производен фактор, фактор на добивка и потрошувачка, па сè да се толкува исклучиво според рационалистички или економски критериуми. Тоа е тенденција човекот да се мери според процентот на зголемување на приходот по број на жители, според порастот на животниот стандард, и како единствена цел на политиката, да се смета прогресот на економијата и успехот на петгодишните програми за економски и индустриски развој. Оваа едностраност се поистоветува со закопувањето на вистинските човекови проблеми, со оглед на тоа дека неговиот глад е поставен над искушението со лебот и неговата татковина на слободата - над секое економско чудо. Набљудувајќи ја човековата криза преку критериумите на современиот економски безизлез, тврдиме дека човекот постепено ги исцрпува своите резерви (секако не само економските), што создава голем страв за неговата иднина и култура. Христијанската православна духовност доаѓа да ја разреши оваа конфузијата околу човекот, да ги покаже длабоките размери на личниот живот и човекот повторно да го соочи со примарните проблеми. Така, му помага да ја надмине скотската среќа и мртвилото на животот, ослободувајќи го од насилството и тиранијата на исклучиво економската организација на животот, која е подобна за инсектите, но не и за човекот. Таа го поддржува во напорите да ја надмине неограничената експлоатација и да се подготви за новото време, кое несомнено доаѓа.

 Не можеме, а да не го спомнеме ширењето на културата, со која се обидуваат да го збогатат квалитетот на денешниот егоистички и безбожен живот. Притоа мислиме на силната тенденција која го изразува хоризонталниот и едностран развој и надградбата на човечките потреби и достигнувања. Станува збор за настојувањето да се обнови културата и хуманизмот, кои во суштина се лишени од корен и иднина и ограничени на привремено истакнување на човечката автономија која има политички карактер. Се работи за анонимната „духовна“ глаголивост, којашто не се вреднува со подвигот и надминувањето на духовната отуѓеност кај човекот од нашето доба. Од оваа причина, денешниот човек останува незаштитен пред заканата на толкавото отуѓување, незадоволен, со оглед на тоа дека не наоѓа одговор на своето битијно прашање, т. е. прашањето за смислата на животот. Останува безнадежно сам, немоќен во својот затворен свет, незаштитен од секаков вид на култура и од хуманизмот кој го изигрува, од животот како театар „во културата опиена од ефикасност, блокирана од ѕидот на рационализмот, во која воспоставената рамнотежа одново се нарушува со немирот на анархичните притисоци“. Пророчки е ставот, дека таканаречената култура, „многу рано станува хуманистичка, наместо да биде метафизичка, станува сè повеќе психолошка, наместо да е духовна. Хуманизмот, како начин или организација на човечкиот живот, потценува секаков вид на духовност и занимавање со метафизичкото. Така се запоставени суштинските проблеми на човекот; тој е немоќен пред нив, запоставени се неговите лични потреби; светот стана знак на галопирачкиот пад, без смисла и иднина, стана беда и смрт на човекот и човештвото“.

 

Извор: Бигорски манастир

 



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

dobrotoljubie

Духовност

Октомври 20, 2024
TviTER281

Монашки и свештенички семинар во митрополијата на Киншаса (06.09.2024 21:29)

Со Божја благодат и благослов на Неговата Светост Папата и Патријарх Александриски и на цела Африка г. Теодор II, во Митрополијата на Киншаса, во Конго, се одржаа семинари за монасите и свештениците.
Јуни 30, 2024
Avraamovo.GOSTOLJUBIE

Света Троица во Стариот Завет

„Секоја енергија која од Бога се простира на творевината и се именува со многу имиња, од Отецот излегува, низ Синот се протега, а во Духот Свет се совршува“ (Свети Григориј Ниски, „За тоа дека не смее да се говори за три Бога“). Вистината за постоењето на…

За нафората

HRISTOS.nafora
Нафората е осветен леб,кој бил принесен на жртвеникот и чија средина е извадена и…

Проскомидија

TVIT602
·Што е Проскомидија? Еретиците немаат Проскомидија. Проскомидијата е уводниот дел на…

Јован Дебарски Архиепископ Охридски (30 август/12 септември)

Сеп 13, 2021 Житија 3213
Овој свет и богоносен отец наш Јован Дебранин, Архиепископ Охридски и прв ктитор на…

Свети свештеномаченик Харалампиј

Фев 23, 2020 Житија 7697
ih3387
Секој човек со своето раѓање добива лично име по кое го препознаваат во текот на целиот…

Најново од духовност

Православен календар (2)

 

22/12/2024 - недела

Божикен пост (на риба)

Зачнувањето на Света Ана; Св. Ана, мајката на Пророкот Самуил; Преп. Стефан Новосјаен; Св. Софрониј, архиепископ Кипарски;
Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светата Господова пророчица Ана мајка на Пророк Самоил 9 декември / 22 декември 2024

Тропар на светата Господова пророчица Ана мајка на Пророк Самоил 9 декември / 22 декември 2024

Се зарадува душата твоја во Господа,а таа радост по твоите молитви Христос ја пренесе на верните свои,о Ано смирена слугинко...

Тропар на светиот апостол Андреј Првоповикан 30 ноември / 13 декември 2024

Тропар на светиот апостол Андреј Првоповикан 30 ноември / 13 декември 2024

Како првоповикан меѓу апостолите,и брат на врховниот апостол,Андрее, моли го Владиката на сите,мир да ѝ подари на вселената,и на душите...

Тропар на светиот Христов маченик Парамон и другите 370 маченици 29 ноември / 12 декември 2024

Тропар на светиот Христов маченик Парамон и другите 370 маченици 29 ноември / 12 декември 2024

Исповедниче на вистината, сведоку на благодатта, проповедниче на слободата, Парамоне свети мачениче, трубо Божја за сведоштво,оправдание на твоите триста и седумдесет

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная