ЈЕРОМОНАХ СЕРАФИМ РОУЗ
Нашето време е учено да верува во ништо повисоко од човековиот ум и од идеите на тој ум; затоа конфликтите на нашето време се „идеолошки" и затоа Вистината не е во нив. Затоа што вистината е само во живата заедница со живата Вистина, Христос; надвор од Него нема живот, нема Вистина.
А Он знае како е со нас... знаеме дека постоењето е страдање, и знаеме дека нашиот Господ не љуби и дека заради таа љубов пострада многу повеќе од најголемиот светител; го знаеме ова и пак се осмелуваме да се 'сомневаме', да го принесуваме нашето ништожно испрашување за 'значењето' на се. О злобен човеку! Прими и страдај повеќе, и моли Му се на Бог - не за нешто, не од некоја причина, само дај Му ги твоите искрени молитви и солзи. Он го знае 'зошто-то' на нештата. Он знае се.
Да се биде философ - не 'професионален' или 'академски' философ, туку човек за кого да живее е да размислува - значи многу да се страда... Но, најголем 'философ' е оној што размислува докрај, и конечно го прифаќа она што е над мислата. Но, да се дојде дотаму е да се биде повеќе од философ; тоа е целосно да се биде човек.
Совршенството е она во кое човекот е спокоен; но човекот може да биде спокоен само во Бог, затоа што само Бог е совршен, а несовршенствата на овој свет и на луѓето само не водат кон она што е вистински совршено. Меѓутоа, современиот човек сака да биде спокоен во овој свет и затоа мора да го направи совршен; а бидејќи очигледно не е, мора да го направи таков. Оттука идеалот, утопискиот карактер на сите рационални сплетки на светот. Без утопија современиот човек ќе очајува и со голема сигурност, кога би се лишил од неа, тој би очајувал. Во нормално време тогаш би се свртел кон Бог, но повеќето луѓе денес не веруваат дека Он постои, па затоа очајот е залуден и самодеструктивен. Изборот пред човекот е секогаш истиот: совршенство во овој свет или совршенство во другиот. Човекот не е создаден да може да живее без некаков вид на совршенство. Значи, за современиот човек изборот е: рационална утопија или Бог.
Ако не Го најдеш Христос во овој живот, нема да Го најдеш ни во следниот.
Монаштвото, мачеништвото, страдањето од некоја неизлечлива болка се едно и исто, нешто духовно. Барај од Господ да ти даде не само помош и раководство, туку и мачеништво, страдање, пат каде што ќе можеш да вложиш краен напор, „да се вклучиш", да станеш оган за да Му служиш на Бог.
Страдањето е стварност на човековата состојба и почеток на вистински духовен живот.
Вистинскиот пристап се наоѓа во срце кое се обидува да се смири и кое едноставно знае дека тоа е страдање, и дека некако постои повисока вистина која не само што му помага на ова страдање, туку може да го воведе во потполно друга димензија.
Дали постои посебен орган за примање откровение од Бог? Да, во одредена смисла постои таков орган, иако обично го затвораме и не му дозволуваме да се отвори: Божјото откровение му се дава на нешто што се вика 'љубовно срце'...
Во светоотечката терминологија под 'срце' не се подразбира некакво си чувство, но нешто многу подлабоко - органот кој што Го познава Бог. Срцето е и духовно и физичко: духовно, тоа е центарот на човековото битие утврдено со неговиот ум (дух); физички, тоа е органот каде умот го наоѓа своето тајно пребивалиште. Собран во физичкото срце, умот повикува кон Спасителот и таквиот крик на срцето, произлезен од болка и очај, а сепак надевајќи се во Бог, ја привлекува Божјата благодат. Ова особено се забележува при практикувањето на Исусовата молитва.
Во светоотечките текстови 'болката на срцето' обично се однесува на силно внатрешно страдање, носење на внатрешен крст додека се следи Исус Христос, и дух скрушен во умиление.
Светоотечкото учење за 'болката на срцето' е едно од најважните учења за нашето време кога интелектуалното знаење е пренагласено, загрозувајќи го правилното развивање на емоционалниот и духовниот живот... Недостатокот од ваквото суштинско искуство е она што, пред се, е одговорно за дилетантизмот, плиткоста, потребата од сериозност во обичното проучување на светите Отци денес; без тоа не може да се применат учењата на светите Отци во својот живот. Човек може умствено да достигне до највисокото ниво на разбирање на учењето на светите Отци, може да ги знае 'сите можни' цитати од светите Отци на секоја можна тема, може да има 'духовни искуства' кои „наликуваат" на оние опишани во светоотечките книги, дури може совршено да ги знае сите замки во кои е можно да се падне во духовниот живот, а сепак, без болка на срцето да остане бесплодно смоквино дрво, досаден 'сезнајко' кој секогаш е во 'право', или експерт за сите денешни 'благодатни' искуства, кој не знае и не може да го пренесе вистинскиот дух на светите Отци.
Нам, на кои ни е дадена полнотата на вистинското Православие, сме обврзани да работиме на себеси, да внимаваме на знаците на времињата и да бидеме крајно радосни, како што свети Павле постојано вели: „Радувајте се во Господа, и повторно ви велам: Радувајте се! (Филимон 4, 4). Се радуваме затоа што имаме нешто што ниту смртта, ниту трулежноста на овој свет не можат да ни го земат, а тоа е - вечното Царство на Исус Христос.
П.П.
