Како треба верните да се справуваат со нив?

- прв дел -

Што велат светителите Божји за ова?

„Кога луѓето се лоши, Бог им дава лоши епископи и владетели".
- Св. Атанасиј Велики
„Колку што можеш, настојувај да го ослободиш твојот ближен од гревот, без да го навредиш".
- Авва Иперихиј
„Свештеникот не смее да греши во догматите кои се однесуваат на Бога; за се друго, ти не си соодветен судија, зашто ги знаеш своите ограничувања и тоа, дека не си го загубил  целосно твојот ум“.
- Свети Анастасиј Синајски

Оној што го крстил

Еден такси возач ја раскажува оваа случка од неговото село: „Едно дете, на возраст од 4-5 години, секогаш го избегнувало свештеникот од селото. Неговите родители и неговиот кум го советувале да му ја целива раката на свештеникот и да го почитува, но детето го тргало своето лице и дури и не ни сакало да погледне во него".
-„Дете мое", - му велеле тие, - „Тоа е свештеникот што те крсти, целивај ја неговата рака".
Детето на тоа одговарало:
-,,Не, тој не е Оној кој ме крсти!".
Тие сите се чуделе на однесувањето на детето, се додека еден ден во црквата, детето не ја здогледало иконата на Христос, и одеднаш извикало, повикувајќи и покажувајќи со прстот кон неа: - „Тој ме крсти".
Со своите непорочни очи, детето Го виде Оној Кој навистина го крсти, но тоа го игнорираше Неговиот инструмент, свештеникот.

Од раката на севштеникот

Самиот свештеник не ги извршува Таинствата - спротивно на верувањата на западот, каде што се вели: „Јас те крштевам".
Еретиците ниту можат да крштеваат, ниту можат да даваат било каков благослов. Благословите од еретиците се непосточеки.
Благодатта на Таинствата дејствува независно од личноста која ги извршува. Не е свештеникот оној кој крштева, туку Оној Кој беше крстен во водите на реката Јордан - Христос. Православниот свештеник не вели: „Јас го крстив тој и тој", туку, вели: „Тој и тој се крстени"; не само свештеништ го извршува крштевањето, туку Христос сослужува во извршувањето на Тајната заедно со свештеникот, и Он Самиот ја полага Својата десна рака врз главата на оној што се крштева.
Христос не ја употребува фразата „Јас крштевам", туку Он вели: „ќе бидете крстени во името на Светиот Дух", така поучувајќи не нас на смирение. Во оваа насока, се става ограничување на високоумните и гордите кои за себе мислат дека се големи поради тоа што крштаваат, наместо да благодарат за овој дар.
Ке биде од интерес за сите нас доколку ги разгледаме пишувањата на Црквата. Секој може да најде поучни раскази во врска со расудувањето што треба да го имаме при правењето разлика помеѓу гревот и грешникот, особено кога се работи за клирот.

Избор

Се случило еден човек да го види својот духовен отец како греши. Очајувајќи за своето спасение и мислејќи дека сите Таинства на Црквата што ги примил од рацете на свештеникот се невалидни, тој отишол во шумата и одел по течението на еден мал поток, и постојано пиел од чистите води на потокот. Мегутоа, кога зачудено видел дека водите истекуваат од устата на едно мртво куче, тој паднал во очај по втор пат. Сега, тој ја видел пред себе својата смрт Тогаш му се појавил еден ангел и го уверил дека, нема да претрпи било каква штета. Понатаму, ангелот му рекол дека ова му се случило заради негово лично поправање, за да може да научи дека истото се однесува и на духовните работи. Благодатта не може да претрпи штета, таа во никој случај не може да биде осквернета од личните гревови на свештеникот. Идејата дека Светите Таинства се недејствени поради гревовите на свештеникот е донатистичка ерес.
Друг пат, еден свештеник, кој служел недостојно, бил невидливо врзуван со синџири надвор од Црквата, додека, пак, во олтарот служеле ангели наместо него.
Друг пат, пак, еден епископ кој живеел во плотски грев бил врзан од еден ангел за столбот на Црквата за време на Литургијата, и наместо него, истиот ангел служел со свештениците и ѓаконите, продолжувајќи ја Литургијата се до отпустот Потоа ангелот го одврзал епископот и исчезнал.
За време на Литургијата на еден недостоен свештеник, во моментот кога пристапувал кон Светиот Престол, еден ангел се спуштил од Небесата и ја ставил својата рака врз главата на свештеникот Тогаш свештеникот станал како огнен столб, и така Божествената Литургија продолжила.

Тие не се опраедуеаапг себеси

Во некои околности, осудата за неморалност е неоправдана. Свети Макариј Велики бил наклеветен за блудство, но сепак тој ја прифатил клеветата како да е точна. Па и тоа како да не било доволно, тој ја обезбедувал својата „жена" околу потребите на новороденото бебе!
Свети Сава Освештени, свети Симеон Новиот Богослов, свети Симеон Босоногиот од Света Гора, сите тие биле наклеветени од група одметнати монаси, и тие ги поднесувале овие клевети трпеливо.
Служителите Божји немаат навика да се оправдуваат себеси кога тие се наклеветени од други; тие не им се спротиставуваат Сепак, понекогаш и обвинителите на светителите добивале отрезнувачка лекција. Како што е случајот кога една личност била опседната од ѓаволот, и ѓаволот почнал јавно да исповеда: „Јас го наклеветив слугата Божји".
Еден друг брат паднал во искушение, па еден аскет наредил тој да биде избркан, за да се избегне скандал. Но потоа, истото искушение паднало врз аскетот, се додека на крајот, тој не го слушнал гласот на ангелот, кој му рекол дека ова искушение паднало врз него, бидејќи тој бил многу строг кон избрканиот брат за време на неговото испитување.

Карактерот на обвинувачите

Каноните на светите отци непрестајно кажуваат и нагласуваат дека карактерот на обвинувачите исто така треба да се испита. Се разбира, анонимните обвинувачи веднаш се отфрлаат. Основните начела кои се почитуваат во соодветно формиран црковен суд се следните:
а) II вселенски собор, канон 6
б) Помесен картагински собор (419) Канони 134, 138, 139, 140.
ц) IV вселенски собор, канон 21.

Не суди за да не бидеш суден

Како правило, оној што осудува некого, ја има истата страст во себе.
Светителите, дури и со свој пример, не поучуваат да не му судиме на грешникот.
„Едно демонизирано момче дошло еден ден за да се излекува, и браќата од Египетскиот манастир го примиле. Како старец, свети Јован Персиски, излегувајќи, видел еден од браќата како греши со момчето, но тој не го обвинил него, туку само си рекол на себеси: „Ако Бог, Кој ги создал и ги гледа и не ги изгорува, кој сум, пак, јас за да ги обвинувам?"
Свети Нил јасно вели: „ Дури и ако некогаш го видиш нај нечистиот од сите нај нечисти луѓе и најзлобниот од сите најзлобни луѓе, дури и тогаш не треба да го осудуваш тој човек. Прави го ова и Бог нема да го напушти тој човек, и нема да дозволи тој да биде роб на ѓаволот".
„Ако некој верува злобно за верата (т.е. еретички), бегај од него и немај веќе ништо со него - не само ако е човек, туку дури и да е ангел небесен. Сепак, не го критикувај неговиот живот; бидејќи зборовите „Не судете за да не бидете судени" се однесуваат на сите нешта од животот, а не на предметите од верата". - Свети Јован Златоуст,
(втора Омилија на Второто послание до Тимотеј)

Луѓето ја осквернуваат својата уста кога раскажуваат за валканите дела на клирот. Истото се случува кога тие размислуваат за овие нешта во своите умови. Подобро би било ние да се сметаме за грешници заедно со нив. Но подобро е да не се трудиме да ги потврдуваме или дури пресметуваме грешките на другите, туку да се грижиме само за нашите.

Сострадателни утроби

Ние треба со сострадание да го покриваме падот на нашиот брат. Нашите отци секогаш биле сострадателни кон грешниците. Оној кој паднал во страст е болен. Нему му треба молитва и грижа. Особено кога тој е наш духовен отец.
Ние несвесно се издигнуваме себеси над клирикот, дури и без да кажеме збор, кога судиме за неговите падови, како што тоа го правел фарисејот со митникот. Така ја добиваме соодветната „награда" на фарисејот.
Клирикот кој греши е во страшна позиција. Јавно исмевајќи го не е најдобриот начин да му помогнеме. Постојат соодветни авторитети кои треба да ја средат таквата ситуација, и ние мораме да се обратиме кон нив, ако забележиме такво нешто.

Треба ли да ги избегнуваме?

Дали ова значи дека треба да ги избегнуваме службите на грешниот клирик и да избегнуваме комуницирање со него, пред да биде донесена одлука од Црковниот суд? Скраја да е, а ако се случи ова, тогаш нам ни треба помош, како на древните христијани.
Еднаш на старецот Јосиф Оптински му кажале за една жена која починала без Светите Таинства бидејќи не сакала да прими Света Причест од нејзиниот парохиски свештеник, за кого знаела многу лоши работи. Старецот се нажалил за нејзината смрт и рекол дека никој не треба да се вознемирува од животот на свештеникот, бидејќи неговата рака само го извршува Таинството, а благодатта го совршува Таинството. Тогаш тој им раскажала како еден светител, кој заболел од неизлечлива болест, посакал да ги прими Светите Таинства. Најблискиот свештеник бил многу порочен и, очигледно, потполно недостоен за свештенство. Светителот се вознемирил, но тогаш, откако ги совладал своите помисли, го повикал свештеникот. За време на причестувањето, Господ го удостоил за видение: видел дека ангелите му ја даваат Светата Причест.
Сепак, луѓето денес го советуваат сосема спротивно: Тие им велат на другите дека недостојниот клирик треба да се избегнува; и го нарекуваат овој принцип „свет и духовен". Лесно може да се докаже во светлината на живото предание дека овие совети се потполно неисправни.
Христијанинот во никој случај не може да биде повреден од примањето на Света Причест од грешен свештеник, туку може да добие само полза. Порочноста и грешноста на еден православен свештеник во никој случај не може да ги спречи Божјите благослови да слезат врз неговата паства, исто како што добродетелноста на свештеникот не е таа што им ги предава.

Служењешо на развратниот свештеник

Старецот Филотеј Зервакос од островот Парос во Грција сакаше да зборува за еден лаик, кој често одеше на служби во храмот на свети Елисеј во близина на Атина, заедно со Пападијамантис, грчки писател, и со други побожни души кои ги посетувале службите таму. Кога овој лаик ќе слушнел дека некој свештеник со „лош" углед ќе служи некаде, тој веднаш одел на таа служба. Кога некој од љубопитност ќе го прашал зошто го прави ова, тој ќе одговорел: „Таму еден ангел им дава Причест на верните".
Многу луѓе, по некој скандал во Црквата поврзан со пари, мислат дека е доволно да запалат само свеќа, како што велат, бидејќи се разочарани од злоделата и се неволни да и понудат нешто повеќе на Црквата. Овде тие, повторно, грешат. Дај и ги на Црквата првите плодови на твоите богатства и приноси, вели свети Јован Дамаскин, без да испитуваш каде ќе одат и како ќе бидат потрошени.
Би било добро за верните да им дадат на новинарите нешто што ќе им биде од полза, како што е осигурување за невработени, па така овие несреќници да не трпат повеќе осудувања врз своите глави. И наместо да им дозволиме - како што знаат луѓето - да работат дење и ноќе, блуеј ќи нешто толку непоучно, да го примениме она што некој им го рече на оние кои имаат уши да слушаат: „Твојот телевизор има и копче за исклучување".

„Не само на цела Грција"

Германскиот весник Deutsche Zeitung (март, 7, 2005), известувајќи за скандалите кои во последно време ја потресоа Црквата во Грција, ја надградил титулата на Архиепископот Христодолус, нарекувајќи го „Архиепископ на цела Грција и на Содом и Гомор".
Новинарите, и оние домашните и оние од страна, сепак, згрешиле тотално, во нивните проценки. Моралот на клирот не е проблем.
За време на една дискусија во Синодот за овие престапи од морална и канонска природа, митрополитот на Месогија, Николај, изјавил дека е вчудовиден од нештата што ги слушнал: „Што треба да правам јас со ваков Синод? Ова не е ерархија. Јас се срамам од тоа што сум Митрополит. Светиот Дух не пребива тука" - кажал тој.
Ниту, пак, ова е проблемот. Светиот Дух не се повлекува од Црквата како последица на личните гревови на нејзиниот клир.
Свети Анастасиј прецизно вели: - „Свештеникот не смее да греши во догматите кои се однесуваат на Бога; за се друго, ти не си соодветен судија, зашто ги знаеш своите ограничувања и тоа, дека не си го загубил целосно твојот ум".
Свети Јован Златоуст вели: „Сите да си ја гледаме својата работа. Зашто ако некој проповеда изопачено учење, па дури и да е ангел, не го слушајте; но ако некој ја проповеда вистината, внимавајте на неговите зборови, не на неговиот живот".

Што се однесува до верата, никој не прозборе ниту збор

Верата е токму суштинското прашање. Но се чини дека ниту новинарите, ниту ерарсите не ја сфаќаат важноста на верата.
Гревот не го одвојува верниот човек од Црквата, но лажните учења овозможуваат да биде растргнат како од диви животни.
Заедничарењето со православен свештеник, дури и да е грешен, во никој случај не го повредува оној кој пристапува кон Причест. Недостојниот свештеник може да ги извршува спасителните Свети Таинства, дури може да прави и чуда, наспроти неговата недостојност.
Ереста, сепак е полоша од плотските гревови. Благодатта ги напуштила неправославните. Само во тој случај се препорачува свештеникот да биде отфрлен; дури и ако делата на еретикот се беспрекорни, неговата светост е прочуена и тој е фален од страна на сите. Православниот верник нема друга можност, освен да ја одвои болната овца од заедницата. Во спротивно, тој ќе биде осквернет од заедничарењето со ереста.
„Не судете за да не бидете судени" оваа фраза е добра, посебно за личните гревови на свештениците. Но што се однесува до нивната вера, нивното јавно исповедање, се применуваат спротивните зборови: Суди, испитувај.
Мегу сите еретички учења кои се распространети во изобилие и успеваат денес во помесните „Православни" цркви, завршуваме со еден неодамнешен цитат од еден теолог и универзитетски професор од Грција, кој ги коментира следниве зборови на неговиот надлежен епископ:
„Црквата е силата на елинизмот и духовно прибежиште на нашиот народ. Токму затоа сите ние сме обврзани да ја штитиме во позитивна смисла" (Архиепископ Христодолус)
„Да, Црквата за архиепископот Христодолус не претставува Егангелие на надеж, ниту извор на просветлување во нашиот живот. Попрво таа е потпора на национализмот... Оваа изјава сама по себе покажува неспоредливо многу побезнадежно пропаѓање, од многуте објавени гревови на некои неморални клирици. Ова е оддалечување од Црковната вистина."
Тоа е проблемот.

Превод од англиски јазик: Никола Цилаков, дипл. политиколог
Наслов на изворникот:Ѕсandalѕ in the chuch, How should the faithful deal with them? Part one.

 Извор: Десетто издание на „Православна светлина“