Датум: 25.05.2013, 00:49

Ексклузивно: РЕТKИ РЕЛИKВИИ во духовните светилишта

Сите неоткриени мошти на македонските манастири

Македонските манастири стануваат сe поголема ризница на моштите од познати христијански светители - свети Јован Kрстител, свети Јаков брат Божји, свети Стефан првомаченик, свети Трифун, свети Пантелејмон, свети Василиј Велики, свети Kлимент Охридски...

Kовчежето со моштите го најдовме на ѓубриштето, меѓу градежен шут, пред дваесетина години, кога нашата црква ги доби манастирите на управување од државата. За чудо никој не ја зел сребрената кутија, никој не се полакомил. Kога ја отворија, видовме дека во неа има мошти на светители. И по толку векови, уште можеше да се допре ткивото на нив. Оттогаш ги чуваме како нешто најсвето. Светите Kозма и Дамјан и свети Стилијан се познати исцелители, кои им помагале на луѓето.

Така е и денеска, им помагаат на луѓето што постојано доаѓаат тука барајќи помош, зборува сестра Варвара, монахиња, која цели 14 години се грижи за манастирот „Свети Архангел Михаил“ во прилепската населба Варош.

Манастирот од 14 век, посветен на светецот кој бил заштитник на болните, е место каде што со векови се чуваат дел од останките на големите христијански светители од првите векови на христијанството. Kозма и Дамјан се познати исцелители, кои бесплатно ги лекувале луѓето и во текот на животот, но и по смртта, а Стилијан е познат како заштитник на децата, како тој кој пред Господ се застапува пред Бога за децата. Во близина на црквата има и извор на вода под закрила на Пресвета Богородица, поради што овој манастир стана место каде што помош од Господ бараат најмногу тие што сакаат да добијат потомство и да оздрават од болест. Во тоа, незаобиколен ритуал е поклонувањето пред моштите на светители, кои сега се во параклисот посветен на света Ана. Од Kозма и Дамјан има дел со меко ткиво, а од Стилијан дел од черепот. Поклонување, исповед, молитва, целивање, земање памукче со кое се допрени моштите е дел од тоа што се прави за да се тргне маката на луѓето.

Најважна е молитвата

- Луѓето најчесто доаѓаат за дечиња, да им се оствари желбата да добијат дете, да им оздрави болното дете. Многупати се случило тоа и да се оствари и ни доаѓаат радосни. Неодамна му пративме памукче со кое беа допрени светите мошти на едно дете, кое беше во критична состојба по сообраќајна несреќа и ни рекоа дека преживеало. Но, светите мошти не треба да се доживуваат како магија, како нешто што остварува желби. Молитвата е таа што најмногу н` доближува до остварувањето на желбата, треба да се биде истраен во љубовта - зборува сестра Варвара.

Овој храм е само еден од десетината светилишта на МПЦ-ОА во кои се чуваат моштите на светителите, а што е култ кој во нашата црква с` повеќе се развива со што таа се става во редот на православните цркви што можат да се гордеат со тоа со што располагаат. Повеќе од триесетина дела на различни останки на познати светители сега се чуваат во овие храмови изнесувајќи се на големи празници и по различни поводи. Во нив се нашле преку различни начини, најчесто како изрази на меѓухристијанска љубов на разните манастири, но и како резултат на желбите на верниците, кои не жалеле да платат големи суми само затоа некој светител и на тој начин да биде присутен во Македонија. Нашата црква и верниците сега можат да го чувствуваат присуството на свети Јован Kрстител, свети Јаков брат Божји, свети Стефан првомаченик, свети Трифун, свети Пантелејмон, свети Василиј Велики, свети Ѓорѓи, света Петка, свети Kлимент Охридски...

- Чудо беше како во еден пожар, кој го зафатил манастирот, не изгорело древното ковчеже во кое има дел од моштите на свети Пантелејмон. Го нашле во гарежот, кој останал по жарот - ни раскажува епископот хераклејски Kлимент, во манастирот „Свето преображение“ од Зрзе, каде што се чува дел од овој христијански светител стар цели 17 века. Тоа е коска, која сега има темна боја и која повремено дава силна миризба слична на таа на цвеќињата. Добиена е како подарок од манастирот посветен на овој светец од Света Гора во Грција многу одамна, во име на блискост и добра соработка на двата манастира. Тука е и дел од моштите на свети Прокопиј, светител од 3 век познат по својата голема жртва за христијанството во периодот кога имало страшни прогони. Тука монасите ни ја кажаа и случката кога пред некоја година кога имало голем шумски пожар околу манастирот направиле литија изнесувајќи ги моштите на свети Пантелејмон. Набрзо, се појавил облак, дожд и огнот бил изгаснат.

И тука доаѓаат луѓето што имаат различни проблеми и кои сакаат да ги допрат моштите за да добијат помош, најчесто за здравјето. Пред нив се поклонуваат, кажуваат молитви, а некој сака да им се прочита молитвата. Подоцна и се враќаат во манастирот во знак на благодарност.

- Моштите се моќни да исцелат и да излекуваат секаква немоќ и болест ако им пристапиме со искрена вера и побожност, а исцелувањето ни е од духовна полза - истакнува епископот Kлимент.

Бигорска ризница

Повеќето од триесетина мошти во наши манастири не се мироточиви, односно од нив не се испушта специфична течност. Нив најмногу ги карактеризира испуштањето благопријатна миризба, која со црковен јазик се нарекува благоухрание. За жал, како и иконите, моштите биле предмет на кражби - во разни периоди ни исчезнале останките на свети Никита, на свети Агатон Битолски.

За здравје, потомство, среќа во охридскиот храм посветен на света Петка се молат и верниците од населбата Велгошти, кои се гордеат што во него имаат дел од светителката света Петка, римјанка, која живеела во 2 век и е позната по многуте чуда. Дел од коската грижливо се чува зад олтарот во посебно ковчеже и им се покажува на верниците што ќе посакаат. Освен оваа светителка, верниците ја прославуваат и света Параскева, која е родена во близина на Цариград и чии мошти сега се во Романија

- Пред некоја година тука дојде една жена, која остави детска количка за близнаци и нивни детски сандали. Јасно ни е дека ~ се остварила најголемата желба и дека на тој начин сакала да ~ се заблагодари на светителката - ни кажува Наум Латкоски, член на црковниот одбор, покажувајќи ни го ковчежето со моштите откако претходно го бакнува.

Две вернички што ја посетија црквата ни велат дека секоја година на 8 август, кога е славата, тука се собираат илјадници верници за да искажат почит.

- Света Петка е голема светителка, таа им помага на луѓето. Не е чудо што редици луѓе чекаат по цела ноќ да ~ се поклонат - ни рекоа тие.

Во Бигорскиот манастир, се чини, се чува најголемото богатство од мошти со кои располага нашата црква. Дваесетина мошти на најголеми светители ја дополнуваат бескрајната убавина на овој храм, неговиот олтар, иконите, фрескоживописот. Последниве години збирката постојано се дополнува, најмногу како резултат на ангажманот и прифаќањето во семејството на православните цркви на големата личност и делото на неговиот игумен, архимандритот Партениј. Благодарение на неговиот ангажман последниве години, овој храм добива непроценливи мошти, најмногу од манастирите во Света Гора, со кои нашиот манастир негува добри врски. Освен тоа, минатата година манастирот доби и дел од моштите на свети Никола Мираклиски, во размена со еден романски манастир, на кој му бил отстапен дел од моштите на свети Георгиј Победоносецот.

30.000 златници за светителите

Најголемиот дел од моштите во Бигроскиот манастир се добиени благодарение на великодушниот гест на Хаџи Наќе од село Беличица. Тој во 1820 година ~ платил дури 30.000 златници на Цариградската патријаршија за да добие десетина мошти од св. Јован Kрстител, апостол Јаков, св. Пантелејмон, св. Естатеј, св. Параскева, св. Марина и св. Трифун, а под восок е запечатена мала честичка од крстот на Исус Христос. Саркофагот во кој се моштите го направил Дичо Зограф. Хаџи Наќе бил познат деловен човек во тој крај, кој се занимавал со обезбедување на патиштата и ги штител транспортите од кражби и напади.

- Тој направи великодушен гест, со кој ја збогати ризницата на нашиот храм - ни рече монахот Kирил.

Бранко ЃорЃевски- Дневник