СИМБОЛ ИЛИ СИМУЛАКРУМ
- Ми се чини потполно бесмислено тоа што секаде по светот се занимаваат со правото на една држава какви споменици ќе постави во сопствениот двор. Наеднаш сите стануваат зналци на етногенезата на современите Македонци и поставувањето на споменик на Александар Велики станува проблематично затоа што директно се поврзува со етногенезата: по генеза вие сте Словени. – Пријателу, за мене поставувањето на споменици е Бодријаровска ситуација, нашиот плоштад е како Дизниленд, ние се движиме низ симулакруми. Спомениците не упатуваат на историската личност којашто е претставена со нив, ами се поставени за да симулираат политичка реалност на постоење на еден народ, треба да создадат модел на вистина која што треба да функционира како институционална вистина. Спомениците реферираат еден кон друг создавајќи систем на означување, тие просто би требало да ги заменат институциите на државата. Вистината на овој народ не произлегува од неговата самосвест која што извира од институциите на државата како реализиран ум, ами сега ќе произлегува од систем на означувачки споменици. Во тој систем повторно ќе има врховен означител, споменик-фалус оној на Александар, кој како таков ќе им ја дава смислата на сите во системот: Делчев ја добива сопствената смисла реферирајќи кон Александар. Потполно е ирелевантно дали историски Делчев реферирал кон античката историја, во симулираната стварност имаме нова реалност на ниво на убедлива хиперреалност. Историските институциите се мртви, нека ни е жив симулакрумот! – Те разбирам кога се повикуваш на Бодријар, мил мој. Но ми се чини дека кај Бодријар не постои разлика помеѓу симбол и симулакрум, сети се само на неговата теорија за иконите, за него тие не се симболи ами симулакруми, дестилација на симулакрумот. Се работи за прашањето дали може да се говори за онтологија на уметноста или таа има работа само со симулација? Дали таа симулира стварност или симболички се однесува кон стварност отаде неа? Имено врската на уметноста со трансцендентната вистина е дел од онтологијата на самата вистина. Вистината не е едно а симболот кој на неа се однесува да е друго од неа, ами симболот е дел од вистината, тој е епистемолошка компонента, тој е можност за свест, можност онтологијата да се познае себеси. Потребата за симболи е потреба за прочистување на самосвеста и произлегува од секогаш парцијалната позиција на историцизмот, во историјата секогаш отвараш нови прозорци кон вистината. Моделот на автореферентност на симболот е земен од автореферентните јазички игри на Витгенштајн, јазикот е граница на светот, симболот е јазик, симболот е граница на светот, во симболот имаме проекција на стварноста без однос кон стварноста, симболот е симулакрум. – Прости, но сега претеруваш! Не разговараме за уметност, освен ако не си доволно луд да сметаш дека тоа што се случува на плоштадот во Скопје е уметност?! – Тоа на плоштадот е идеја, а нејзината реализација е беден дилетантски политички упад во сферата на уметноста. Но тоа го тргаме на страна разговарајќи онака платоновски за суштини. Имено, она што за мене е битно е следново. Правото да ја симболизирам Македонија. И тоа правејќи споменик на една личност за која што сметам дека најдобро ја симболизира Македонија. Во една колумна пред 20 години, философот и професор Ферид Мухиќ напиша дека “Македонија е исклучително успешно дело на една петмилениумска духовна и културна осмоза”, а во неговата монографија за Македонија расветлувајќи ја идејата на Александар Македонски како еден чист метафизички копнеж за крајот на светот, која би се реализирала со создавање на еден народ … - Да, да и Хитлер тоа го сонувал! – Не ги мешај работите. Моделот на сопствениот народ како ариевска раса Хитлер го применил врз целиот свет и тоа резултирало со систематско ништење на народи како понижи раси. Не постои систематско требење на народите кои Александар ги освоил и покрај методот на војна, не постои ни систематско уништување на нивната култура, (оти ми се чини дека само идејата за култура го интересирало), ами мешање на културите, обид за создавање на една култура, и народ не како последица на генеза ами како слобода на прифаќање на една култура. Мешањето на старогрчката култура со варварските (за Грците понижи култури) е апсолутно не-грчка идеја, и токму таа идеја мене ме интересира, не ме интересира неговата материјалната генетика. Да се вратиме кон тезата на философот дека Македонија веќе повеќе од 20 века го живее еросот на Александар без разлика на народите што живееле на нејзиното тло, таа никогаш не престанала да ги спојува културите и нивните народи, како низ стихот на Петре Андреевски дека Македонија е “чаша вода што ги зближува народите”. Истата теза низ еден исто така префинет дискурс за идентификациона идеја можеш да го прочиташ и кај струмичкиот митрополит Наум. Имено, не ја прават Македонците Македонија, па колку и да се генетски чисти (антички или словенски), само во тој случај би добил симулакрум, мил мој, туку Македонија ги прави оние што решиле да се нејзини еротици, Македонци. Самата земја не создава генетика, таа создава култура а културата создава можност себеси да се определиш како Македонец. Самосвеста не е производ на генетика ами на естетски, естетички и културен рафинман. Само онтологијата на слободата е вистински антрополошки супстрат. Кажи ми, мил мој, зарем постојаното вриштење за тоа како ние немаме ништо ами само еден спасоносен копнеж за ЕУ не е вистински симулакрум? Да поставевме споменик-фалус како врховен означител токму на ЕУ, веројатно тоа ќе ги задоволеше сите. Споменик кој ќе ја симболизираше нашата вера во тоа дека постојат повисоки и понижи култури, повисоки и пониски раси, нашата вера во тоа дека сме пониска култура која очајно сака да биде дел од ариевската раса. – Сега си циник пријателу, но нека ти е. Не сум баш најсигурен дека ме убеди во поглед на споменикот на Александар како симбол кој ја рекапитулира сета култура како историја на оваа земја, сепак решавам да останам на своето. А за споменик на ЕУ? Па нели е цела држава веќе само тоа?

Ристо Солунчев

Преземено од магазин “Форум”