КОЈ Е ХРИСТОС

П. Кој е Христос?
О. Христос е Син Божји и Бог - втората Ипостас на Светата Троица.

П. Кога на Синот Божји му беше дадено името Исус Христос?
О.   По овоплотувањето од Света Дева.

П. Колку природи исповедуваме во Христа, Синот Божји, овоплотен поради нас?
О. Исповедуваме две природи: една божествена и една човечка. Божествената природа е самото Божество, а човечката природа е тело и душа.

П. Колку суштества исповедуваме во Христа?
О. Исповедуваме две суштества: едно едино- сушно на Отца по Божество, а другото единосушно на Мајката по човештвото.

П. Колку волји исповедуваме во Христа?
О. Исповедуваме две волји: волја божествена и волја човечка.

П. Што е волја божествена?
О. Волја божествена е, на пример, да се очи- стуваат губавите, кога Христос сакаше да покаже Божја волја и дејствие, му рече на лепрозниот: Сакам, очисти се!

П. Што е волја човечка?
О. Волја човечка е, на пример, да се бара вода како на крстот.

П. Колку делувања се во Христа?
О. Исповедуваме две делувања - Божјото и човечкото.

П. Што е тоа Божествено делување?
О. Божествено делување е „ да се спаси секој човек и да дојде во познание на вистината”.

П. Што е делување Човечко?
О. Да се патува, да се труди и сл.

П. Колку Ипостаси исповедуваме во Христа?
О. Исповедуваме една Ипостас на Бога Слово, зашто Тој е Единствениот Син Божји, и Син на Дева, како што порано рековме.

П. А има ли Христос човечка Ипостас?
О. Нема, зашто нема два Сина или двајца Христо- си, туку еден Христос - Син Божји и Син на Дева, како што рековме порано.

П. Колку раѓања на Синот Божји исповедуваме?
О. Исповедуваме две раѓања: првото предвечно, безвремено, бесплотно, зашто засјал од Отецот како Светлина од Светлина; второто, на крајот, Бог велик, предвечен, беспочетен, недостижен по Божество, неопфатлив, водител на срцата на сите луѓе, се роди од Дева Богородица.

П. Зашто се овоплотил Синот, а не Отецот или Светиот Дух?
О. За да го исполни својството на Својата Ипос-тас, да биде Син, и на небото, и на Земјата.

П. Насекаде ли е плотта Христова или не е?
О. Не е насекаде.

П. А каде таа сега се наоѓа?
О. Плотта Христова, примена од Пресвета Бого- родица, со нас поживеа на земјава и пострада по воск- ресението од мртвите и по вознесението се наоѓа на небото.

П. А дали е плотта Христова на земјата?
О. На таинствен начин, плотта Христова е на земјава - во Божји тајни, во форма на леб и вино.

П. Зошто Псалмопевцот му припишува на Христа седнување кога вели: Му рече Господ на Господа мој, - седни оддесно на Мене (Пс. 109,1), а и Символот вели: И седна оддесно на Отецот?
О. Со зборовите на Бога Отецот кон Синот: „Седни оддесно на Мене“, Псалмопевецот покажува дека Синот по Божество е рамночесен и единосуштен на Отецот и Светиот Дух; а Символот исповедува дека Тој и по човештвото стекнал во Бога Божествена чест.

П. Со каква природа Господ Христос пострада за нас?
О. Со плотта како страсна природа, а не со Боже ството.

П. Дали го славиме првото рождество Христово?
О. Првото Христово раѓање нема празник, зашто тоа е безвремено, за нас недостапно. Второто го праз нуваме според одредбата на Црквата на 25 декември: а претходно на 25 март (по стар стил - з. н.), по благове- стувањето од архангелот во Приснодева Марија се овоплоти Словото.

П. По овоплотувањето Христово и по соедину- вањето на Божеството со телото, не настана ли разделување на Бога Сина од Бога Отецот и од Бога Светиот Дух?
О. Не, зашто Божеството е насекаде присутно и се исполнува неразделно; ниту Синот со Своето ово- плотување и слегување на земјава не се раздели од Отецот, ниту Отецот од Синот, ниту Светиот Дух.

П. Можеше ли да се овоплоти Отецот или Све- тиот Дух?
О. За тоа рековме: Синот се овоплоти за да биде, и на небото, и на земјата Син; Бог Отецот е да е неро- ден, а на Духот да исходува.

П. Ако не постоеше небото и земјата, каде ќе престојуваше Бог?
О. Бог ќе беше Самиот во Себе. Тоа што Тој го создаде небото и земјата, не ги создаде за самиот себе, за во нив да престојува и да почива, туку поради нас, за да биде од нас фален и почитуван.

П. Дали Бог има престол на небото?
О. Бог е насекаде и сè исполнува, како што е речено, но светлината на своето Божество Тој ја јавува пред сè на небото и таму има неискажлив престол, како што самиот вели: Небото е престол Мој, а земјата подножје на нозете мои (Исаиј. 66,1). Нозе, се пордразбира духовни, а не телесни т. е. Неговото присуство е слично на сончевата светлина, насекаде е и сè исполнува.

П. Дали Бог се јавувал на земјава?
О. Бога никој никогаш не Го видел каков е, но колку што им е можно на нашите очи да гледаат, јавувања Божји имало, или јавно, или во сон, како што имале праоците, пророците, апостолите, мачениците и други благочестиви луѓе. Така и Синот Човечки ја објавил славата на Своето Божество при преображе- нието и вознесението, колку што можеа да сместат човечките очи.

П. Кога Бог ги создаде ангелите, дали пред сите векови?
О. Не, никако. Тој сам постоеше пред сите векови несоздаден и нема почеток по природа. Ангелите се создадени од Него во нивно (одредено) време.

П. Што се ангелите и какво сфаќање треба да имаме за нив, кои се тие?
О. Ангелите се духови бесплотни, невидливи, безгрешни, не сами по себе, туку поради благодатта Божја, создадени пред сите нешта и кои можат да се пренесуваат од место на место брзо како трепнувањето на окото.

П. Зошто се создадени ангелите?
О. Ангелите се создадени за да му воспеваат сла- ва на Бога и да му служат на Бога; потоа, за да им служат на луѓето во светот, да бидат заштитници на царства, градови, места, на луѓе и на сето создание.

П. На колку чинови се разделуваат?
О. На три, а во секој чин по три: во првиот - Прес- толи, Херувими и Серафими; во вториот: Власти, Гос- подства и Сили; во третиот: Ангели, Архангели, Начала.

П. Дали се тие безгрешни?
О. Речено е веќе, тие се безгрешни, но не самите по себе, туку по благодатта Божја; затоа што не се согласија со светлоносецот да му се спротиват на Бога, затоа ја имаат од Бога таа благодат, а не од својата природа.

П. Што е светлоносецот?
О. Светлоносецот бил најблагородниот и најна- предниот ангел, но постанал неблагодарен кон Бога и благодатта. Ја засакал повеќе љубовта кон создани ето, т. е. кон себе; се засакал повеќе себеси отколку Создателот, т. е. Бога; посакал да му биде на Бога подобен и се возгордеал поради што бил отфрлен од 26небото во пеколот со сите свои едномисленици - лишен од природната убавина, но ангелската природа оставена при него толку се претворила во темен бес и секаква нечистота, што постанал предизвикувач на беззаконија, и непријател на Бога и на луѓето.

П. Може ли овој темен ангел да се покае, зашто Бог е долготрпелив и многумилостив, не се разгневува до крај, ниту цел век се лути?
О. Бог никогаш не се разгневува, кога ќе го види покајникот, но природата на паднатите ангели е толку изопачена од гревот што тие не можат да пројават покајание, бидејќи и благодатта на покајанието дадена на еден човек, заради Христовото овоплотување, на паднат ангел не му е дадена.

П. Во кое време ангелите се утврдени во благодатта за да не можат повеќе да грешат?
О. Во времето кога не се согласиле со светлоно- носецот, од кого благодатта беше одземена, а на нив им беше дадена.

П. Дали ангелите се создатели на земјата и на сиот свет?
О. Бог е Создател на сè. Ангелите се слуги Госпо- дови. Имаше такви еретици коишто ангелите ги нарекуваа Создатели; но оваа ерес заедно со нејзините приврзаници одамна е проколната.

П. Може ли Бог да создаде и друг ваков свет?
О. Не само таков, туку илјадници светови може да создаде. Тоа што не создава не е немоќ, туку тоа е работа на благоволението. И кој му е Нему советник, и кој го знае Неговиот ум.

П. Дали до составувањето на Символот постоеше вера?
О. Не само до составувањето на Символот, туку од постанокот на светот постоеше верата, почнувајќи од Адама и неговото потомство, вера во Бога - Создателот на сè, и во Тој што требаше да дојде и да се овоплоти Синот Божји, наречен Месија. Таа вера беше кај сите праоци, патријарси и пророци сè до овоплотувањето на Синот Божји. По овоплотувањето на Синот Божји, верата ја проповедаше самиот Христос, апостолите ја научија, а потоа Светите Оци на вселенските собори ја распространија, ја протолку- ваа и ја утврдија со Светиот Дух.

П. Зошто Синот Божји е наречен Христос и што значи зборот Христос?
О. Зборот Христос значи „Помазаник”. Синот Божји е Цар на Небото и на земјава, а царевите ги нарекуваа Помазаници; затоа и Синот Божји се нарекува Христос, т. е. Помазаник.

П. Дали Христос по Божеството се роди од Пресвета Богородица?
О. Никој така не расудувал дека Христос по Божеството се родил од Пресвета Богородица, ниту расудувал така безбожно. Тој е роден од човештвото; а Дева Марија поради тоа се нарекува Богородица, зошто го роди Бога Словото во човечка плот, родениот пред сите времиња.

П. Дали Христос ќе се вооплотеше, ако Адам не згрешеше?
О. Не би се овоплотил, зашто причината на Гос- подовото вооплотување е Адамовиот пад: Адам умре за секогаш, а Христос го воскресна за секогаш.

П. Знаеше ли Бог дека Адам ќе згреши?
О. Знаел.

П. Зошто му допуштил да згреши или зошто го создал?
О. Недостојно е мнението дека Адамовиот престап ја победи Божјата благодат или дека лукавството на ѓаволот ја надвладеало, како Бог да се плашеше од Адамовиот грев или ѓаволското лукавство и да не ги создадеше, ни Адама, ни ѓаволот. Зашто Бог, којшто е благ и сакајќи да благодетствува, со својата благост ги создаде, и ѓаволот, и човекот во добра состојба како созданија коишто не сакаат и го мразат беззаконието. Но ѓаволот и човекот згрешија по својата сопствена и самоволна желба. А тоа што Бог им допуштил и не ги спречил да погрешат, и ѓаволот, и човекот, тоа е поради тоа што Бог не врши насилие според своето правосудие за кое Псалмопевецот посведочува: Праведен си Ти Господи и праведен е Твојот суд (Пс. 118, 137).

П. Што правеше Христос на земјава со своето човештво?
О. Одеше, проповедаше, се одмораше, постеше, јадеше и пиеше.

П. Што правеше со своето Божество?
О. Лепрозните ги очистуваше, мртвите ги воскреснуваше итн.

П. Што уште правеше по своето човештво?
О. Страдаше, беше распнат и умре.

П. Дали Христос страдаше само со душата или само со телото?
О. И со душата, и со телото, зашто тело без душа не страда.

П. И душата ли се распнала?
О. Телото се распнало, а душата страдала: телото се заковало за спасението на светот и крвта се пролеала, а душата трпела бол: особено жалел Тој којшто знаел дека не многумина ќе се покористат со Христовите страданија за свое спасение.

П. Кое беше последното Христосово страдание?
О. Распнувањето и прободувањето.

П. Што се случувало кога Христос умираше на Крстот?
О. Душата се разделуваше од телото, црковната завеса се расцепи, карпи паднаа, сонцето и месечината се затемнија, мртви станаа од гробовите, земјата се тресеше.

П. Што стана тогаш со Христа?
О. Бог пострада во плотта со плот, а не со Боже- ството, умре и созданието го виде убиен и како душата ја предава во рацете на Оца.

П. Каде појде душата Христова по смртта?
О. Во адот, за да ја урне областа на сатаната и да ја избави душата на Адама и на сите запленети од адот, и да ја јави силата на Своето Божество.

П. А каде потоа отиде душата Христова?
О. Во рајот кајшто и ослободените заробеници од адот ги поведе со себе; тогаш и душата на разбојникот влезе во рајот.

П. А од рајот каде појде душата Христова?
О. Се врати во телото и тогаш Христос вос кресна.

П. Во умреното тело Христово беше ли присутно Божеството?
О. Многупати е кажано дека Бог е насекаде со своето Божество; така и Синот Божји беше со своето Божество и во адот со душата, и во умреното тело и насекаде неопишлив со Отецот и со Светиот Дух.

П. Дали Христос долго престојуваше на земјава по воскреснувањето?
О. До денот на Своето вознесение на небо.

СВЕТИ ДИМИТРИЕ РОСТОВСКИ

ПРАШАЊА И КРАТКИ ОДГОВОРИ ЗА ВЕРАТА И ЗА СÈ ДРУГО ШТО ТРЕБА ДА ГО ЗНАЕ ХРИСТИЈАНИНОТ

Со благослов на Неговото Високопреосвештенство
Митрополит Дебарско-кичевски
Г. Г. Тимотеј

Издава
Издавачка установа К а н е о “ при Дебарско-кичевска епархија - Охрид

Уредник и превод: Диме Кочовски, протојереј

Лектура: Д-р Стојан Ристески

О Х Р И Д
1995

Постави прашање